1-3- اهمیت نانو تکنولوژی…………………………………………………… 3

1-4- نانو­مواد………………………………………………………………….. 4

1-5- تقسیم­بندی نانومواد………………………………………………….. 4

1-6- نانومواد و انواع روش­های تولید آن…………………………………….. 5

1-6-1- روش بالا به پایین…………………………………………………… 6

1-6-2- روش پایین به بالا……………………………………………………. 7

1-7- سنتز هیدرو(سولو)ترمال……………………………………………… 9

1-8- بیو نانو تکنولوژی………………………………………………………. 10

1-9- سرامیک­های کلسیم فسفاتی………………………………………… 11

1-10- سیمان­های کلسیم فسفاتی………………………………………… 13

1-11- کلسیم فسفات­ها ………………………………………………………13

1-11-1- مونو کلسیم فسفات (MCP)…………………………………….. 14

1-11-2- دی کلسیم فسفات (DCP)………………………………………. 15

1-11-3- اکتا کلسیم فسفات (OCP)……………………………………… 16

1-11-4- تری کلسیم فسفات (TCP)………………………………………. 17

1-11-5- کلسیم فسفات آمورف (ACP)……………………………………. 18

1-11-6- هیدروکسی آپاتیت (HAp)………………………………………… 19

1-11-6-1- ساختار هیدروكسی آپاتیت…………………………………… 20

1-11-6-2- رفتار حرارتی هیدروكسی آپاتیت……………………………… 23

1-11-6-3- موارد مصرف و کاربرد……………………………………………. 24

1-11-7- تترا کلسیم فسفات (TTCP) ………………………………………24

1-11-8- کلسیم پیرو فسفات (CPP)………………………………………. 25

1-12- تاریخچه­ی کلسیم فسفات­ها………………………………………… 27

1-13- مولکولارسیو (غربال مولکولی)……………………………………… 33

1-14- آلومینیوم فسفات (APO)……………………………………………. 34

1-15- تاریخچه­ی آلومینوم فسفات­ها………………………………………. 38

2- بخش تجربی…………………………………………………………….. 42

2-1- دستگاه­ها و مواد شیمیایی…………………………………………. 43

2-1-1- دستگاه­های مورد استفاده………………………………………… 43

2-1-2- مواد شیمیایی مورد استفاده…………………………………….. 44

2-2- روش کار آزمایشگاهی………………………………………………… 45

2-2-1- تهیه­ نانوساختارهای آلومینیوم فسفات و کلسیم فسفات سنتز شده از فسفر تری کلرید…45

2-2-2- تهیه­ نانوساختارهای کلسیم فسفات و آلومینیوم فسفات سنتز شده از آلکیل فسفات­ها…49

2-2-2-1- تهیه­ نانوساختارهای کلسیم فسفات…………………………. 49

2-2-2-2-تهیه­ نانوساختارهای آلومینیوم فسفات………………………… 54

3- بحث و نتیجه ­گیری………………………………………………………. 58

3-1- شناسایی نانوساختارهای آلومینیوم فسفات و کلسیم فسفات سنتز شده از فسفر تری کلرید…59

3-1-1- شناسایی نانوساختارهای آلومینیوم فسفات………………… 59

3-1-2- شناسایی نانوساختارهای کلسیم فسفات…………………… 64

3-2- شناسایی نانوساختارهای کلسیم فسفات سنتز شده از آلکیل و آریل فسفات­ها….68

3-2-1- شناسایی نانوساختارهای کلسیم فسفات سنتز شده از تری متیل فسفات…..68

3-2-2- شناسایی نانوساختارهای کلسیم فسفات سنتز شده از تری بوتیل فسفات…..76

3-2-3- شناسایی نانوساختارهای کلسیم فسفات سنتز شده از تریس(2‐اتیل­هگزیل)فسفات….77

3-2-4- شناسایی نانوساختارهای کلسیم فسفات سنتز شده از تری فنیل فسفات….79

3-3- شناسایی نانوساختارهای آلومینیوم فسفات سنتز شده از آلکیل و آریل فسفات­ها…80

3-3-1- شناسایی نانوساختارهای آلومینیوم فسفات سنتز شده از تری متیل فسفات…80

3-3-2- شناسایی نانوساختارهای آلومینیوم فسفات سنتز شده از تری بوتیل فسفات…84

3-3-3- شناسایی نانوساختارهای آلومینیوم فسفات سنتز شده از تریس(2‐اتیل­هگزیل)فسفات…86

3-4- نتیجه ­گیری……………………………………………………….. 88

مراجع…………………………………………………………………….. 89

چکیده:

در این پژوهش نانو­ساختار­های آلومینیوم فسفات و کلسیم فسفات به روش سولوترمال و با بهره گرفتن از فسفر تری کلرید و یا آلکیل و آریل فسفات­ های، تری متیل فسفات، تری بوتیل فسفات، تریس­(2‐اتیل­هگزیل)­فسفات و تری فنیل فسفات سنتز شدند. محصولات به دست آمده توسط دستگاه­های FT-IR، پراکندگی اشعه­ی X (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و پراکندگی الکترون (EDX) شناسایی شدند. نتایج نشان­ دهنده­ سنتز ساختارهایی با اندازه­ نانو و اشکال متنوع بود که ممکن است کاربردهای متفاوتی را دارا باشند.

1- مقدمه

1-1- نانوفناوری

نانو فناوری دانش و فنی است که اخیراً توجه زیادی را به خود معطوف کرده است. این فناوری که یک رویکرد جدید در تمامی رشته­هاست، توانایی تولید مواد، ابزار و سیستم­های نوین را با دست­کاری در سطوح اتمی و مولکولی دارد. امروزه حوزه­ کاربردی این فناوری به تمامی علوم کشیده شده و محبوبیت بین­رشته­ای یافته است؛ به طوری که گستره­ی کاربردی این فناوری در علوم پزشکی، فناوری زیستی، مواد، فیزیک، مکانیک، برق، الکترونیک و شیمی به حدی است که می­توان از آن به عنوان یکی از انقلاب­های بزرگ علمی دنیا نام برد. این فناوری، روشی نو برای حل مشکلات و پاسخگویی به بسیاری از سوالات مطرح در علوم مختلف ارائه می­ کند که تا کنون، بشر موفق به رفع و یا پاسخ دادن به آن­ها نشده است.

رفتار­های جدیدی که در مقیاس نانو مشاهده می‌­گردند، لزوماً بر­اساس رفتار­های مشاهده شده در ابعاد بزرگ­‌تر قابل پیش­‌بینی نیستند. تغییرات مهم رفتاری که عمدتاً ناشی از اثرات کوانتومی کاهش ابعاد هستند، به ‌علت نزدیکی و قابل مقایسه بودن اندازه­ ذرات یا ریزساختار­ها، با مقیاس طولی میانگین پدیده­‌های فیزیکی و شیمیایی، رخ می­‌دهد. خصوصیات موجی­شکل الکترون­‌ها (مکانیک کوانتومی) در درون مواد و اتم­ها، توسط تغییرات مواد در مقیاس نانو­متری تحت­‌تأثیر قرار می­‌گیرد. با ایجاد ساختار­های نانو­متری، کنترل خصوصیات اساسی مواد، مانند دمای ذوب، رفتار مغناطیسی، ظرفیت شارژ و حتی رنگ آن­ها بدون تغییر ترکیب شیمیایی مواد، ممکن خواهد بود[1].

2-1- تاریخچه نانوفناوری

استفاده از نانوفناوری توسط انسان، برخلاف تصور عمومی، دارای سابقه­ی تاریخی طولانی می­باشد. در این رابطه شواهدی مبنی بر نانوساختاری بودن رنگ آبی به کار برده شده توسط قوم مایا، وجود دارد. پس از آن رومی­ها از این مواد در ساخت جام­هایی با رنگ­های زنده استفاده کردند، به این صورت که آن­ها از ذرات طلا برای رنگ آمیزی این جام­ها بهره می­گرفتند. نمونه ­ای از این جام­ها که برای اولین بار کشف شد، جام لیکورگوس[1] می­باشد؛ که متعلق به قرن چهارم قبل از میلاد بوده و دارای ذرات نانومتری طلا و نقره است که در هنگام قرار گرفتن در نورهای مختلف رنگ­های گوناگونی را از خود نشان می­دهد. بعدها در قرون وسطی از این روش برای ساخت شیشه کلیساها استفاده می­کردند.

تحقیقات اولیه بر روی نانوذرات به سال ۱۸۳۱ برمی­گردد، وقتی که مایکل فارادی[2] روی کلوئید قرمزرنگ طلا کار می­کرد و اعلام کرد که رنگ کلوئید مزبور، به اندزه ذرات فلزی بستگی دارد. شاید بتوان بزرگترین تحول در تاریخ نانوفناوری را سخنرانی فیزیکدان بزرگ، ریچارد فاینمن[3]، درکنفرانس انجمن فیزیک آمریکا در سال ۱۹۵۹ دانست. در این کنفرانس، وی با ارائه مقاله­ای به نام “در آن پایین فضاهای خالی زیادی وجود دارد”[4]؛ درباره دستکاری مواد در ابعاد اتمی صحبت نمود. این مقاله امروزه به عنوان سرلوحه­ی انجمن نانوفناوری درآمده است. کمی بعد از آن در سال ۱۹۷۴ ناریو تانیگوچی[5]، یک محقق در دانشگاه توکیوی ژاپن، هنگام کار تحقیقاتی بر روی مواد در ابعاد نانومتری، از عبارت نانوفناوری استفاده کرد. امروزه مهندسی نانو به سرعت در حال گسترش است و امکان اداره­ی قابلیت­های مکانیکی کاتالیزوری، الکتریکی، مغناطیسی، نوری و الکترونیکی را فراهم می­ کند[2].

3-1- اهمیت نانو تکنولوژی

شاید این ﺳﺆال در ذهن پدید آید که چه چیزی در مقیاس نانو­متری وجود دارد که یک تکنولوژی بر پایه آن بنا نهاده­شده­است. آن­چه باعث ظهور نانو­تکنولوژی شده، نسبت سطح به حجم بالای نانو­مواد است. این موضوع یکی از مهم­ترین خصوصیات مواد تولید شده در مقیاس نانو می­باشد. در مقیاس نانو، اشیاء شروع به تغییر رفتار می­ کنند و رفتار سطوح بر رفتار توده­ای ماده غلبه می­ کند. در این مقیاس برخی روابط فیزیکی که برای مواد معمولی کاربرد دارند، نقض می­شوند؛ برای مثال، یک سیم یا اجزای یک مدار در مقیاس نانو لزوماً از قانون اهم پیروی نمی­ کنند. قانون اهم، به جریان، ولتاژ و مقاومت بستگی دارد، اما در مقیاس نانو وقتی عرض سیم فقط به اندازه یک یا چند اتم باشد، الکترون­ها لزوماً باید در صف و به ترتیب و یک به یک از سیم رد شوند، بنابراین ممکن است قانون اهم در این مقیاس تا حدودی نقض شود. در حقیقت در این مقیاس، قوانین فیزیک کوانتوم وارد صحنه می­شوند و امکان کنترل خواص ذاتی ماده بدون تغییر در ترکیب شیمیایی ماده وجود خواهد داشت[3].

4-1- نانومواد

نانو­مواد دروازه­ی ورود به دنیای نانو، و اولین گام برای رسیدن به اهداف بعدی نانو­تكنولوژی می­باشند و

بدون توسعه­ی مواد جدید نانو­متری، ورود به عرصه­ نانو­تكنولوژی غیرممكن خواهد بود. طبق یك تعریف، نانو­مواد، موادی هستند كه حداقل یكی از ابعاد آن­ها كوچك­تر از ١٠٠ نانومتر باشد.. در حالت کلی بنابر دلایل زیر خواص نانو­مواد به ابعاد­شان وابسته اند:

– نسبت سطح به حجم بالا

– تغییر در ساختار كریستالی

– كاهش نقص­های شبكه[4].

5-1- تقسیم ­بندی نانو­مواد

نانو­مواد را می­توان برحسب ابعاد آن­ها به صورت زیر تقسیم­بندی نمود:

الف- نانو­مواد صفر­بعدی[1](0D)

نانو­موادی هستند كه هر سه بعد آن­ها كمتر از ١٠٠ نانو­متر می­باشد، و شامل نانو­پودرها[2] و نانو­ذرات[3] می­شوند. اگر نانو­مواد صفر­بعدی، نیمه­هادی باشند، به آن­ها نقطه كوانتومی[4] می­گویند.

ب- نانو­مواد یك ­بعدی(1D)

نانو­موادی هستند كه دو بعد آن­ها زیر ١٠٠ نانو­متر بوده و در بعد دیگر بیش از 100 نانو­متر می­باشند. برخی از نانو­مواد یك­بعدی عبارتند از: نانو­لوله­ ها[5]، نانو­سیم­ها[6]، نانو­میله­ها[7]، نانو­تسمه­ها[8]، نانو­نوار­ها[9]، نانو­كابل­ها[10] و نانو­فنر­ها[11].

ج- نانو­مواد دو­بعدی(2D)

نانو­موادی هستند كه فقط یك بعد آن­ها زیر ١٠٠ نانومتر بوده و دو بعد دیگرشان بیش از ١٠٠ نانومتر می­باشد. مانند نانولایه­ها[12] و نانو­حلقه­ها[13]

د- نانو­مواد سه­ بعدی(3D)

نانو­ساختار­هایی هستند كه اجزاء آن­ها نانو­مواد صفر، یك، و یا دو­بعدی می­باشند. مثل؛   نانو­كامپوزیت­ها، مواد نانو­كریستالی و قطعاتی كه نانو­ذرات در آن­ها پراكنده شده ­اند[5].

6-1- نانو­مواد و انواع روش­های تولید آن

باید خاطر­نشان کرد که روش­های ساخت مواد نانو بسیار گسترده می­باشد، اما به طور كلی فرآیند­های مختلفی كه برای تولید مواد نانو ارائه شده­ اند دو رویكرد عمده را تعقیب می­كنند که رویكرد از بالا به پایین و رویكرد از پایین به بالا می­باشد و سایر روش­ها به صورت زیر­مجموعه ­هایی از دو رویکرد ذکر شده در­نظر­گرفته می­شوند.

1-6-1- روش بالا به پایین

در رویکرد بالا به پایین برای تولید محصول، یک ماده توده­ای را شکل­دهی[1] و اصلاح می­ کنند، به عبارت دیگر، اگر اندازه­ یک ماده­ی توده­ای به طور متناوب کاهش داده شود تا به یک ماده با ابعاد نانو­متری برسد، از رویکرد بالا به پایین استفاده­شده­است. این کار اغلب، ولی نه همیشه، شامل حذف بعضی از مواد به شکل ضایعات است، مانند ماشین­کاری یک بخش فلزی از یک موتور. در ادامه نمونه­های مختلف روش بالا به پایین معرفی می­گردد[6,1]:

الف- لیتوگرافی

الف-1- لیتوگرافی مستقیم (بدون ماسک)

الف-2- لیتوگرافی پروب پیمایشی

الف-3- لیتوگرافی نرم

الف-4- لیتوگرافی غیر مستقیم (مبتنی بر ماسک)

ب- فرآوری مکانیکی

ب-1- تغییر شکل­دهی پلاستیکی شدید[2]

ب-2- اختلاط شدید

ب-3- فشرده­سازی پودر

ب-4- آسیاب­های پرانرژی

ج- فرآوری حرارتی

ج-1- روش زینتر[3]

ج-2- روش آنیلینگ[4] (متبلور­سازی مواد آمورف)

د- ریسندگی

د-1- ریسندگی الکتریکی

د-2- ریسندگی مذاب

[1] Deformation

[2] Serve Plastic Deformation Processing

[3] Sinter

[4]Annealing

[1] Dimension

[2] Nanopowders

[3] Nanoparticles

[4] Quantum dot

فهرست مطالب

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….1

اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………..3

فصل اول: كلیات

1-1- تجزیه و تحلیل رشد گیاه……………………………………………………………………………………………………………….5

1-2- شاخص های مورفولوژیك و فیزیولوژیك رشد ………………………………………………………………………………6

1-3-1- سرعت رشد محصول (CGR) …………………………………………………………………………………………………6

1-3-2- سرعت رشد نسبی (RGR) ……………………………………………………………………………………………………..6

1-3-3- سرعت جذب خالص (NAR) ………………………………………………………………………………………………….7

1-3-4- شاخص سطح برگ (LAI) …………………………………………………………………………………………………….7

1-3-5- دوام سطح برگ (LAD) ………………………………………………………………………………………………………..7

1-3-6- نسبت سطح برگ (LAR) ……………………………………………………………………………………………………..8

1-3-7- وزن مخصوص برگ (SLW) ………………………………………………………………………………………………….8

1-3-8- دوام بیوماس (BMD ) ………………………………………………………………………………………………………….8

1-4- كیفیت برنج ………………………………………………………………………………………………………………………………….9

فصل دوم بررسی منابع                        

2-1- شاخص های رشد ………………………………………………………………………………………………………………………..12

2-1-1- تولید ماده خشك ……………………………………………………………………………………………………………………12

2-1-2- سرعت رشد محصول ………………………………………………………………………………………………………………13

2-1-3- شاخص سطح برگ ………………………………………………………………………………………………………………..15

2-1-4- سرعت رشد نسبی …………………………………………………………………………………………………………………17

2-1-5- میزان فتوسنتز خالص ……………………………………………………………………………………………………………18

2-1-6- دوام سطح برگ ………………………………………………………………………………………………………………………19

2-1-7- نسبت سطح برگ ……………………………………………………………………………………………………………………20

2-1-8- دوام بیوماس …………………………………………………………………………………………………………………………..21

2-2- صفات مورفولوژیك ……………………………………………………………………………………………………………………..21

2-2-1- ارتفاع بوته ………………………………………………………………………………………………………………………………21

2-2-2- قابلیت پنجه زنی …………………………………………………………………………………………………………………….23

2-2-3- مساحت برگ پرچم ………………………………………………………………………………………………………………..24

2-2-4- روزهای تا 50 درصد گلدهی و رسیدگی كامل ……………………………………………………………………..25

فهرست مطالب

2-3- عملكرد و اجزای عملكرد …………………………………………………………………………………………………………….26

2-3-1-  تعداد خوشه در واحد سطح ………………………………………………………………………………………………….27

-3-2- وزن هزار دانه ………………………………………………………………………………………………………………………….27

2-3-3- درصد باروری دانه ( تعداد دانه پر، نیمه پر و پوك) ………………………………………………………………29

2-3-4- تعداد كل دانه در خوشه …………………………………………………………………………………………………………30

2-3-5- طول خوشه …………………………………………………………………………………………………………………………….31

2-3-6- شاخص برداشت ……………………………………………………………………………………………………………………..32

2-4- صفات كیفی ………………………………………………………………………………………………………………………………..34

فصل سوم: مواد و روشها

3-1- آزمایش مزرعه ای ……………………………………………………………………………………………………………………….37

3-1-1- مشخصات محل اجرای آزمایش و طرح آزمایشی ………………………………………………………………….37

3-1-2- معرفی ارقام مورد بررسی ……………………………………………………………………………………………………….38

3-1-2-1- رقم طارم هاشمی………………………………………………………………………………………………………………..38

3-1-2-2- رقم كادوس ………………………………………………………………………………………………………………………..38

3-1-2-3- رقم هیبرید بهار1 ………………………………………………………………………………………………………………39

3-1-2-4- رقم نعمت …………………………………………………………………………………………………………………………..39

3-1-2-5- لاین های امید بخش …………………………………………………………………………………………………………40

3-1-3- مراحل اجرای آزمایش ……………………………………………………………………………………………………………40

3-2- نمونه برداری و اندازه گیری صفات …………………………………………………………………………………………….41

3-2-1- اندازه گیری صفات در مراحل رشد گیاه ………………………………………………………………………………..41

3-2-2- صفات كمی و نحوة اندازه گیری آنها ……………………………………………………………………………………..43

3-2-2-1- تعداد پنجه های بارور در بوته …………………………………………………………………………………………..43

3-2-2-2- ارتفاع گیاه

………………………………………………………………………………………………………………………….43

3-2-2-3- روزهای تا 50 درصد گلدهی …………………………………………………………………………………………….43

3-2-2-4- طول برگ پرچم ………………………………………………………………………………………………………………..43

3-2-2-5- عرض برگ پرچم ……………………………………………………………………………………………………………….43

3-2-3- اندازه گیری صفات در مرحله رسیدن فیزیولوژیكی و قبل از برداشت ………………………………….44

3-2-3-1- شاخص برداشت …………………………………………………………………………………………………………………44

3-2-3-2- اجزای عملكرد ……………………………………………………………………………………………………………………44

فهرست مطالب

3-2-4- اندازه گیری صفات در مرحله بعد از برداشت ………………………………………………………………………..45

3-2-5- اندازه گیری صفات كیفی ……………………………………………………………………………………………………….45

3-3- محاسبات آماری ………………………………………………………………………………………………………………………….46

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- تجزیه و تحلیل شاخص های رشد ………………………………………………………………………………………………48

4-1-1- تولید ماده خشك ……………………………………………………………………………………………………………………48

4-1-2- سرعت رشد محصول ………………………………………………………………………………………………………………50

4-1-3- سرعت رشد نسبی ………………………………………………………………………………………………………………….52

4-1-4- شاخص سطح برگ …………………………………………………………………………………………………………………52

4-1- 5- سرعت فتوسنتز خالص ………………………………………………………………………………………………………….55

4-1-6- دوام سطح برگ ………………………………………………………………………………………………………………………55

4-1-7- نسبت سطح برگ ……………………………………………………………………………………………………………………58

4-1-8- دوام بیوماس …………………………………………………………………………………………………………………………..60

4-2- صفات مورفولوژیك ……………………………………………………………………………………………………………………..61

4-2-1-  قابلیت پنجه زنی …………………………………………………………………………………………………………………..61

4-2-2-  ارتفاع بوته ……………………………………………………………………………………………………………………………..62

4-2-3- تعداد روز تا 50 درصد گلدهی ………………………………………………………………………………………………62

4-2-4- تعداد روز تا رسیدگی كامل ……………………………………………………………………………………………………63

4-2-5- مساحت برگ پرچم ………………………………………………………………………………………………………………..63

4-3- عملكرد و اجزای عملكرد …………………………………………………………………………………………………………….65

4-3-1- تعداد خوشه در واحد سطح (مترمربع) ………………………………………………………………………………….65

4-3-2- وزن هزار دانه ………………………………………………………………………………………………………………………….65

4-3-3- تعداد كل دانه در خوشه …………………………………………………………………………………………………………66

4-3-4- تعداد دانه پر در خوشه …………………………………………………………………………………………………………..66

4-3-5- تعداد دانه نیمه پر و پوك ………………………………………………………………………………………………………67

4-3-6- درصد باروری ………………………………………………………………………………………………………………………….67

فهرست مطالب

4-3-7- طول خوشه …………………………………………………………………………………………………………………………….67

4-3-8- شاخص برداشت ……………………………………………………………………………………………………………………..68

4-3-9- عملكرد دانه …………………………………………………………………………………………………………………………….68

4-4-صفات كیفی ………………………………………………………………………………………………………………………………….70

4-4-1- دمای ژلاتینی شدن ………………………………………………………………………………………………………………..70

4-4-2- قوام ژل ……………………………………………………………………………………………………………………………………70

4-4-3- درصد آمیلوز …………………………………………………………………………………………………………………………..71

4-4-4- طول و عرض دانه قبل از پخت ………………………………………………………………………………………………71

4-4-5- طول و عرض دانه پس از پخت ………………………………………………………………………………………………71

4-4-6- طویل شدن دانه ……………………………………………………………………………………………………………………..72

4-4-7- عطر …………………………………………………………………………………………………………………………………………72

4-6- همبستگی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………….76

4-7- نتیجه گیری كلی ………………………………………………………………………………………………………………………..83

4-8- پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………………………………..84

فصل پنجم: منابع

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….86

فهرست جداول و نمودار

جدول 3-1 مشخصات لاین های مورد مطالعه …………………………………………………………………………………….37

جدول 4-1- میانگین مربعات تولید ماده خشك در ژنوتیپ های مورد مطالعه ………………………………….49

جدول 4-2- مقایسه میانگین تولید ماده خشك در ژنوتیپ های مورد مطالعه ………………………………….49

جدول 4-3- میانگین مربعات سرعت رشد محصول در ژنوتیپ های مورد مطالعه …………………………….51

جدول 4-4- مقایسه میانگین مربعات سرعت رشد محصول در ژنوتیپ های مورد مطالعه………………….51

جدول 4-5- میانگین مربعات سرعت رشد نسبی در ژنوتیپ های مورد مطالعه …………………………………53

جدول 4-6- مقایسه میانگین مربعات سرعت رشد نسبی در ژنوتیپ های مورد مطالعه……………………..53

جدول 4-7- میانگین مربعات شاخص سطح برگ در ژنوتیپ های مورد مطالعه ………………………………..54

جدول 4-8- مقایسه میانگین مربعات شاخص سطح برگ در ژنوتیپ های مورد مطالعه …………………..54 جدول 4-9- میانگین مربعات سرعت فتوسنتز خالص در ژنوتیپ های مورد مطالعه ………………………….56

جدول 4-10- مقایسه میانگین مربعات سرعت فتوسنتز خالص در ژنوتیپ های مورد مطالعه …………56

جدول 4-11- میانگین مربعات دوام سطح برگ در ژنوتیپ های مورد مطالعه ………………………………….57

جدول 4-12- مقایسه میانگین مربعات دوام سطح برگ در ژنوتیپ های مورد مطالعه ……………………..57

جدول 4-13- میانگین مربعات نسبت سطح برگ در ژنوتیپ های مورد مطالعه ……………………………….59

جدول 4-14- مقایسه میانگین مربعات نسبت سطح برگ در ژنوتیپ های مورد مطالعه …………………..59

جدول 4-15- میانگین مربعات دوام بیوماس در ژنوتیپ های مورد مطالعه ……………………………………….60

جدول 4-16- مقایسه میانگین مربعات دوام بیوماس در ژنوتیپ های مورد مطالعه ………………………….61

جدول 4-17- تجزیه واریانس صفات مورفولوژیكی مورد مطالعه ………………………………………………………..64

جدول 4-18- مقایسه میانگین صفات مورفولوژیكی مورد مطالعه ………………………………………………………64

جدول4-19- میانگین مربعات عملكرد و اجزاء عملكرد تیمارهای مورد مطالعه …………………………………69

جدول 4-20- مقایسه میانگین عملكرد و اجزاء عملكرد ……………………………………………………………………..69

جدول 4-21- میانگین مربعات عملكرد وصفات كیفی ژنوتیپ های مورد مطالعه ……………………………..72

جدول 4-22-  مقایسه میانگین صفات كیفی مورد بررسی در ژنوتیپ های مورد مطالعه …………………72

جدول 4-23-  مقایسات گروهی عملكرد و صفات كیفی در ژنوتیپ های مورد مطالعه …………………….73

جدول 4-24- همبستگی بین شاخص های رشد، عملكرد و اجزای عملكرد ………………………………………79

جدول 4-25- همبستگی بین صفات مورفولوژیكی، عملكرد و اجزای عملكرد …………………………………..80

جدول 4-26- همبستگی بین شاخص های رشد و صفات مورفولوژیكی ……………………………………………81

جدول 4-27- همبستگی بین صفات كیفی و عملكرد ………………………………………………………………………..82

نمودار 4-1- مقایسه میانگین دمای ژلاتینی شدن در لاین های امید بخش و رقم نعمت ………………..74

نمودار 4-2- مقایسه میانگین طول دانه قبل از پخت در لاین های امید بخش و رقم بومی …………….74

نمودار 4-3- مقایسه میانگین افزایش طول دانه پس از پخت در لاین های امیدبخش و رقم بومی …75

نمودار 4-4- مقایسه میانگین عطر دانه در لاین های امیدبخش و ارقام اصلاح شده ………………………..45

چكیده

به منظور تعیین شاخص های فیزیولوژیك و مورفولوژیك رشد ارقام و لاینهای امید بخش برنج، آزمایشی در موسسه تحقیقات برنج كشور واقع در رشت در قالب طرح بلوك كامل تصادفی با 14 تیمار در 4 تكرار در بهار و تابستان سال 1387 اجرا گردید. تیمارها شامل 4 رقم (طارم هاشمی، كادوس، هیبرید بهار1 و نعمت) و 10 لاین امید بخش برنج بود. به منظور اندازه گیری شاخص های رشد، به فاصله هر 15 روز، تعداد 4 كپه با انتخاب تصادفی و با در نظر گرفتن اثر حاشیه ای (حذف دو كپه از طرفین) از هر كرت كف بر شدند. سطح برگ توسط دستگاه اندازه گیری سطح برگ تعیین شد. وزن خشك برگ و ساقه با قرار دادن آنها در آون در دمای 70 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت حاصل شد. در مرحله گلدهی، صفات مورفولوژیكی شامل تعداد پنجه، ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد روزهای تا 50 درصد گلدهی و رسیدگی كامل مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات كیفی نیز از قبیل مقدار آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن، تعیین قوام ژل، اندازه و شكل دانه، طویل شدن دانه و عطر نیز بعد از مرحله برداشت و تبدیل در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. نتایج بدست آمده، حاكی از آن بود كه همه تیمارها، در مرحله قبل از گلدهی به حداكثر LAI دست یافتند و صفات مورد بررسی اختلاف      معنی داری نشان دادند. TDM (**58/0)، CGR (**36/0)، LAI (**55/0)، LAR (**48/0)، LAD (**55/0)، BMD (**70/0)، تعداد پنجه (**67/0)، مساحت برگ پرچم (**39/0)، وزن هزار دانه (**59/0)، تعداد خوشه در متر مربع (**67/0) و طول خوشه (**37/0) همبستگی مثبت و معنی داری با عملكرد دانه داشتند. لاین های 416 و 203 از نظر شاخص های رشد و قابلیت پنجه زنی و كمترین ارتفاع بوته در وضعیت مطلوبتری قرار داشتند و از طرفی عملكرد نسبتاً بالایی را نیز داشتند (به ترتیب 34/6 و 25/6 تن در هكتار) و به عنوان لاین مطلوب جهت برنامه های به زراعی در شرایط مشابه با این آزمایش قابل پیگیری و توصیه به نظر می رسند. لاین 223، كیفیت بالاتری داشت زیرا دارای آمیلوز متوسط (28/22%)، دمای ژلاتینی شدن متوسط (نمره 63/4)، افزایش دانه خوب و عطر مناسب بود. در حالی كه عملكرد پایینی داشت (90/4 تن در هكتار). در این تحقیق لاین های با خصوصیات كیفی بالاتر عملكرد پایین تری داشتند.

واژه های كلیدی: برنج، لاین امید بخش، شاخص های رشد، عملكرد دانه، صفات كیف

مقدمه

برنج  (Oryza sativa L)از قدیمی ترین گیاهانی است  که در دنیا کشت شده و مبدآ پیدایش آن آسیای جنوب شرقی بخصوص کشورهای هند و چین می باشد (زمانی و علیزاده، 1386). مهمترین مرکز تولید برنج در جهان قاره آسیا است که حدود 90% برنج تولیدی جهان را به خود اختصاص داده است. در قاره های آمریکا، اروپا، آفریقا و اقیانوسیه 10 درصد بقیه کشت برنج انجام می شود. هم اکنون استانهای گیلان و مازندران از مناطق مهم تولید برنج در کشور هستند. در این دو استان برنج به عنوان یکی از عمده ترین اقلام منابع غذایی محسوب می شود و حدود 13 نوع غذای محلی از آن درست می شود (اخوت و وکیلی، 1376). سطح زیر کشت برنج در دنیا کمتر از گندم بوده لکن مقدار تولید آن تقریباً برابر گندم می باشد (خدابنده، 1379) . بر اساس گزارش سازمان خواروبار جهانی در سال1380، سطح زیر کشت برنج در کشور ما 480 هزار هکتار و میزان تولید شلتوک معادل 2/2میلیون تن می باشد (امام، 1383). طی دو دهه اخیر میزان مصرف سرانه برنج کشور و الگوی مصرف و تغذیه مردم تغییر و مصرف برنج به عنوان یکی از مواد اولیه اصلی و اساسی غذای روزانه وارد سبد خانوار شده بطوری که مصرف سرانه برنج از 15 تا 20 کیلوگرم به 38 تا40 کیلوگرم افزایش یافته است (زمانی وعلیزاده، 1386). بر اساس برآورد انجام شده، شمار ساکنان کره زمین از 5 میلیارد و 500 میلیون نفر کنونی به 8 میلیارد و 400 هزار نفر در سال 2025 میلادی افزایش خواهد یافت و هر ساله 88 میلیون نفر به جمعیت جهان افزوده می گردد، كه تا سال 2050 تولید برنج بایستی بالغ بر 50 درصد افزایش یابد كه این افزایش تولید نیازمند اصلاح ارقام و اعمال مدیریت های صحیح زراعی است (Ntanos and Koutrbas, 2002.). در کشور ما بیشترین نسبت اراضی تحت کشت مربوط  به ارقام بومی با عملکرد کم ولی با کیفیت زیاد می باشد (اخوت و وکیلی ، 1376). با توجه به رشد جمعیت در آسیا که 90 درصد برنج دنیا در آن تولید و مصرف می شود، تولید سالیانه برنج باید 7/1 درصد افزایش یابد تا نیاز آینده مصرف کنندگان را تامین نماید .(Dato Seri, 2003)که با توجه به نرخ رشد جمعیت، میزان تولید فعلی برنج، به هیچ وجه جوابگوی مصرف نبوده، پس لازم است در جهت معرفی ارقام جدید با عملکرد زیادتر تلاش شود. خوشبختانه در دهه های گذشته، اغلب كشورهای آسیایی فعالیت خوبی را در ارتباط با زراعت برنج و اصلاح آن به عمل آوردند، به طوری كه در آسیا بیشترین سطح زیر كشت ارقام پرمحصول جدید در سال 1997 مربوط به كشور هند با 32200000 هكتار بود(2004 ،IRRI).در چهار دهه پیش، تحقیقات برنج پیشرفت های زیادی در زمینه معرفی و توسعه كشت ارقام اصلاح شده و افزایش كارایی مدیریت منابع طبیعی و نهاده ها داشته كه باعث افزایش محصول،كاهش هزینه تولید و افزایش درآمد كشاورزان شده است (2005 Mahabub,).

یكی از ابزار مهم متخصصان به نژادی، انتخاب والدین مناسب جهت تلاقی دادن آنها می باشد تا بدین ترتیب بتوانند با تركیب خصوصیات مناسب والدین، ژنوتیپ های جدید را تولید كنند، اما یكی از محدودیت های مهم این روش عدم آگاهی از فرایندهای فیزیولوژیكی می باشد و لذا باعث اتخاب تصادفی والدین می گردد(مهدوی، 1383). بنابرین با شناخت دقیق خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی لاینها و ارقام اصلاح شده و تجزیه و تحلیل رشد آنها، می توان به عامل محدودیت ویا افزایش محصول در واحد سطح پی برد و مدیریت های لازم را جهت افزایش عملکرد انجام داد. از طرف دیگر شاخص های رشد، یکی از عوامل تعیین کننده وضعیت فیزیکوشیمیایی گیاهان در عکس العمل به شرایط مختلف محیطی می باشند که بر میزان محصول گیاهان تاثیر می گذارند (عرفانی و نصیری، 1379). بنابراین مطالعه لاینهای امید بخش و مقایسه آنها با یکدیگر بسیار ضروری است زیرا از یک طرف این لاینها دارای ویژگیهای منحصر بفرد بوده و می توانند منابع ژنتیکی بسیار خوبی در برنامه های اصلاحی محسوب گردند و از جهت دیگر مصرف کننده های برنج در داخل کشور، تمایل زیادی به مصرف برنج های با کیفیت بالا دارند و این مساله محققین زراعت و اصلاح نباتات را بر آن می دارد تا با انجام پژوهش های گسترده، صفات مطلوب لاینهای معرفی شده را شناسایی نموده و با انتقال به ارقام جدید گامی مثبت در جهت خود کفایی از نظر تولید برنج بردارند ( قیصری، 1386) .

با توجه به مسائل مطرح شده هدف از اجرای این آزمایش عبارتند از :

بررسی شاخص های مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی ارقام و لاین های امید بخش برنج.
مطالعه همبستگی شاخص های فوق با عملکرد و اجزای عملکرد ارقام و لاین های امید بخش برنج.
معرفی شاخص های موثر و مطلوب در عملکرد ارقام و لاین های امید بخش برنج.
پیشنهاد لاین مطلوب از میان لاین های مورد مطالعه جهت برنامه های به زراعی در شرایط مشابه.
 

فصل اول

كلیات

1– كلیات

1-1- تجزیه وتحلیل رشد گیاه

مفهوم اساسی و کاربرد های فیزیولوژیکی تجزیه و تحلیل رشد نسبتاً ساده بوده ودر برخوردهای کلاسیک اولیه توسط بلاکمن (1919)، بریگز و همکاران (1920) و فیشر (1920) توضیح داده شده است. تنها اندازه گیری دو عامل سطح برگ و وزن خشک در فواصل مکرر لازمه تجزیه و تحلیل رشد است و دیگر کمیت های تجزیه و تحلیل رشد توسط محاسبه بدست می آیند (کوچکی و سرمدنیا، 1380) . تجزیه و تحلیل رشد در واقع روشی برای تجزیه عوامل موثر بر عملکرد و تکامل گیاه و اندازه گیری آنها بر اساس تجمع مواد فتوسنتزی خالص نسبت به طول زمان است که مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد (گیلانی و همكاران، 1382).

تجزیه و تحلیل رشد می تواند بر اساس تک بوته یا اجتماع گیاهی صورت گیرد . تجزیه و تحلیل رشدی تک بوته ها که معمولاً در مراحل اولیه رشد انجام می شود شامل قسمت های زیر است :

سرعت رشد نسبی[1] و مطلق[2]
سرعت جذب برگ یا سرعت جذب خالص[3]
نسبت سطح برگ[4]
سطح ویژه برگ[5]
وزن مخصوص برگ[6]
 

کمیت هایی که تجزیه و تحلیل رشد اجتماعات گیاهی مورد استفاده قرار می گیرند شامل :

1- شاخص سطح برگ[7]

2- دوام سطح برگ[8]

3- سرعت رشد محصول[9] بر اساس عملکرد کل ماده خشک و عملکرد اقتصادی

4- سرعت جذب خالص

در یک تجزیه و تحلیل کامل، رشد تک بوته و اجتماع گیاهی هر دو با هم ارزیابی می شوند (کوچکی و سرمدنیا، 1380) .

[1]Relative growth Rate

[2]Absolute Growth Rate

1-4-اهداف پژوهش…. 8

1-4-1هدف اصلی پژوهش: 8

1-4-2-اهداف فرعی پژوهش: 8

1-5-فرضیه های پژوهش…. 8

1-6-سولات پژوهش…. 8

1-7-تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی.. 9

1-7-1- تعاریف مفهومی متغیرها 9

1-7-2- تعاریف عملیاتی متغیرها 10

فصل دوم : پیشینه پژوهش

2-1-شناخت… 12

2-2- فراشناخت… 12

2-2-1-عناصر فراشناخت… 14

2-2-2– سندرم شناختی – توجهی (CAS) 28

2-2-3- باورهای فراشناختی مثبت و منفی.. 28

2-2-4- خلاصه ای از مدل فراشناختی.. 31

2-2- 5-آزمون سنجش رفتاری در اضطراب… 38

2-2-6- طرح سنجش هفت مرحله ای.. 40

2-2-7- ده تکنیک برای ایجاد توجه آگاهی انفصالی.. 49

2-3- اضطراب… 53

2-3-1-تعاریف ارائه شده از اضطراب… 54

2-3-2-فیزیولوژی اضطراب… 55

2-3-4–سبب شناسی اضطراب… 56

2-3-5-نظریه های اضطراب… 57

2-3- 6-تجربه اضطراب… 63

2-3- 7-شناخت نحوه غلبه اضطراب بر فرد. 64

2-3-8- اضطراب امتحان : 65

فصل سوم:روش پژوهش

3-1- روش پژوهش…. 75

3-2-دیاگرام طرح.. 75

3-3-متغیر های پژوهش…. 75

3-4-جامعه،نمونه و روش نمونه گیری.. 76

3-4 -1-جامعه آماری.. 76

3-4-2- نمونه مورد مطالعه. 76

3-4- 3-روش نمونه گیری.. 76

3-5-ملاک های ورود. 76

3-5-1-ملاک های خروج.. 76

3-6- ابزار پژوهش…. 77

3-6-1 پرسش نامه فراشناخت واره ها(MCQ-30 , MCQ-65 ) 77

3-6-2- پرسشنامه اضطراب ریاضی( TAI ): 79

3-7-  روش اجرای پژوهش…. 80

3-7-1-پروتکل آموزشی.. 80

3-8- روش تجزیه و تحلیل دادها 83

3-9-مالاحضات اخلاقی.. 84

فصل چهارم:یافته های پژوهش

4-1- یافته های توصیفی.. 86

4-2- یافته های استنباطی.. 87

فصل پنجم :بحث و نتیجه گیری

5-1-برسی سولات و فرضیه ها 95

5-3- محدودیت های پژوهش: 100

5-2- پیشنهادات پژوهشی: 100

5-3-پیشنهادات کاربردی.. 100

منابع فارسی.. 102

منابع انگلیسی.. 109

ضمائم. 120

پرسشنامه فراشناخت ولز. 121

پرسشنامه اضطراب امتحان (ابوالقاسمی) 124

چکیده
این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش موئلفه های فراشناخت به صورت گروهی بر اضطراب امتحان ریاضی دانش آموزان انجام گرفته است ،پژوهش از نظر هدف کاربردی و با توجه به شیوه اجرا،آزمایشی است ،جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر پایه اول  دوره متوسطه دوم شهرستان هرسین در سال تحصیلی94/93 که شامل 438نفر از روش نمونه گیری خوشه ای 2 آموزشگاه به صورت تصادفی انتخاب گردید که شامل 167 دانش آموز می باشد.بعد از اجرای پرسشنامه اضطراب امتحان TAI (ابولقاسمی و همکاران) 30نفر از دانش آموزان که دارای بیشترین نمره اضطراب بودند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری کتنرل و آزمایش قرار گرفتند و از هر دو گروه پیش آزمون پرسشنامه فراشناخت ولز(MCQ30) نیز گرفته شد. گروه آزمایشی به مدت 10 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش موئلفه های فراشناختی قرار گرفتند. و گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. به منظورتجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از نرم افزار(21SPSS) در دو سطح آمار توصیفی(فراوانی،درصد میانگین،و انحراف معیار) و استنباطی آزمون t  و تحلیل کواریانس استفاده شده است. با توجه به برابری واریانس­ها برای نمره اضطراب امتحان ریاضی برای تاثیر مداخله­ی انجام شده، از تحلیل کوواریانس یک راهه(آنکووا) استفاده شد نتایج پژوهش بیانگر آن است بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد و این بدان معنی است که میانگین اضطراب امتحان ریاضی در گروه آزمایش پس از مداخله آموزش موئلفه های فراشناخت ،در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری کاهش پیدا کرده است

نتایج آزمون t گروه های وابسته نشان می­دهد که بین نمرات پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود ندارد، و این بدین معنی است که نتایج اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناخت بر اضطراب امتحان ریاضی  و همچنین تغیر باور های فراشناختی بر اثر آموزش موئلفه های فراشناخت  در طول زمان (پیگیری) پایدار بوده است.

کلمات کلیدی:موئلفه،فراشناخت،اضطراب امتحان ریاضی،دانش آموزان،هرسین

1-1 مقدمه
اختلالات اضطرابی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی در جمعیت عمومی هستند. در          ایالات متحده حدود 30 میلیون نفر دچار این اختلالات هستند و نسبت ابتلای زنان تقریباً دو برابر مردان است. اختلالات اضطرابی با عوارض زیادی همراهند و اغلب مزمن شده و نسبت به درمان مقاوم هستند. این اختلالات را می­توان خانواده­ای از اختلالات روانی مجزا و در عین حال مرتبط به هم در نظر گرفت. طبق متن ویرایش پنجم کتابچه تشخیصی و آماری اختلالات روانی(5-DSM)[1] اختلالات اضطرابی شامل موارد زیر هستند:               

1-اختلال اضطراب فراگیر[2] 2-اختلال پانیک[3] 3-بازارهراسی[4] 4-هراس(فوبیای)[5] اختصاصی 5-جمعیت هراسی[6] لازم به ذکر است اختلالات وسواسی-جبری(OCD) و اختلال استرس پس از سانحه(PTSD) در5DSM  از اختلالات اضطرابی جدا شده و در بین طبقات، طبقات مجزایی را تشکیل داده­اند، اما توالی این اختلالات بین رابطه آنها با اختلالات اضطرابی است.       

اضطراب امتحان[7]  به عنوان یك پدیده مهم و رایج در مراكز آموزشی كه بسیاری از نوجوانان با آن درگیرند، نوعی اشتغال ذهنی است كه با خودكم­انگاری و تردید در توانایی­های مشخص و به عدم تمركز حواس و واكنش جسمانی ناخوشایند منجر می­شود  و پیامد منفی آن كاهش توان مقابله با موقعیت امتحان و ناكارآمدی تحصیلی است. نتایج پژوهش میلر[8] (1990) مؤید این مطلب است كه اضطراب امتحان بالا با ناكارآمدی تحصیلی، سلامت روانی ضعیف و هیجان­های ناخوشایند همبستگی دارد. همچنین اضطراب امتحان به حس منفی، نگرانی، برانگیختگی روان- شناختی و رفتارهای همراه با نگرانی در مورد شایستگی در امتحان اشاره می­كند ( بمبوتی[9]، 2009). یکی از دروسی که دانش اموزان همواره با آن مشکل دارند یادگیری ریاضی و اضطراب ناشی از رویارویی با این مساله است.

فراشناخت ابتدا در حوزه ی روانشناسی رشد مطرح شد و سپس به حوزه های روانشناسی حافظه، سالمندی و نوروپسیکولوژی راه یافت. تنها در چند سال اخیر به نقش فراشناخت به عنوان عاملی بنیادین اغلب یا تمام آشفتگی های رونشناختی پرداخته شده است(ولزو ماتیوز،2009)فرا شناخت گسترده ای از عوامل به هم مرتبط را توصیف می کند و شامل هر نوع دانش یا فرایند شناختی است که در تفسیر ،بازبینی یا کنترل شناخت نقش دارند.تقسیم فراشناخت به دانش ،تجارب و راهبردها،بسیار مفید و کارگشاست (ولز2009[10]) در این پژوهش اثر بخشی آموزش موئلفه های فراشناخت بر اضطراب امتحان ریاضی مورد بررسی گرفته است.

1-2- بیان مساله
انسان از دیر باز تلاش کرده است با کلمات و واژههای مختلف تمنّیات، حالات، احساسات، هیجانات وغلیانهای درونی خویش را ابراز دارد. به همین منظور، در هنگام کشمکش درونی از اصطلاحاتی چون دلهره،دلشوره و نگرانی استفاده کرده است که در زبان کنونی روانشناسی اضطراب نامیده میشود. اضطراب حالت هیجانی نامطلوبی است که معمولاً با احساس دردناك و طولانی بیم و نگرانی همراه

میباشد. سطح معینی ازاضطراب نه فقط برای رویارویی با خطر، برنامه ریزی کردن، مطالعه کردن، هشیار بودن در هنگام امتحان، احتیاط در هنگام رانندگی و… ضروری است، بلکه چنانچه ترس و اضطراب به صورت محدود باقی بماند، میتواندبسیار مفید و حتی لذتبخش هم باشد(بیابانگرد،1387).

اضطراب امتحان اصطلاح کلی است که به نوعی از اضطراب یا هراس اجتماعی[11]  خاص اشاره دارد که فردرا درباره ی تواناییهایش دچار تردید می کند و پیامد آن کاهش توان مقابله با موقعیتهایی مانند موقعیت امتحان است، موقعیت هایی که فرد را در معرض ارزشیابی قرار می دهند و مستلزم حل مشکل یا مسئله هستند. بطور کلی انسان دوست ندارد رفتارهایش همواره مورد ارزیابی و نقادی دیگران واقع گردد. بهمین دلیل هر زمان که در موقعیت امتحان و آزمون قرار گیرد به گونه ای دچار اضطراب می گردد البته بدیهی است که وجود اضطراب به خودی خود امری غیر عادی نیست. اما آنچه می تواند بعنوان یک عامل آزاردهنده و بازدارنده مورد توجه قرار گیرد شدت هیجان زدگی یا اضطراب فوق العاده ای است که به هنگام حضور در محافل یا شرکت در آزمون های مختلف دامنگیر بعضی از افراد می شود در واقع اضطراب امتحان  نوعی اضطراب ارزشیابی است، به این معنی که با توجه به مرحله ی بروز آن، ارزیابی خود تهدیدسازی از موقعیت آزمون است، اضطراب امتحان در شرایط شناختی نابهنجار )مانند ادراکهای نگران کننده و افکار نامربوط به امتحان( در برابر استرس زا های تحصیلی بروز می کند، این پاسخ های نابهنجار به موقعیت های بسیار فشارزا، به کاهش در عملکرد و کاهش حافظه فعال  می انجامد(گلوتیزر و اوتینگن2010؛به نقل ازقرقانی1390)

آنچه در ارتباط با فرایند یادگیری، از اهمیت اساسی برخوردار است، فراهم آوردن شرایط یادگیرنده و موقعیت یادگیری به گونه ای است که بهترین دستاوردها حاصل آید. در این باره یکی از مواردی که ضرورت آن روشن است؛ پرداختن به دروس پایه ای همچون ریاضیات است. یکی از مواردی که می تواند روند آموختن ریاضی و عوامل مثبت مرتبط با آن را با اشکال مواجه سازد، اضطراب ریاضی است. اضطراب از عوامل انگیزشی موثر در امر آموزش درس ریاضی است. برای بسیاری از دانش آموزان ریاضی مبهم و پیچیده است. بنابراین بسیاری ازدانش آموزان هنگام تحلیلهای ریاضی یا هنگام ورود به کلاس ریاضی کمی اضطراب دارند. رضویه، سیف و طاهری(1386) در پژوهشی دریافتند که نگرش مثبت به ریاضی، اضطراب را در شرایطی که مستلزم فراگیری دانش ریاضی و به کاربستن آن در موقعیتهای متفاوت از جمله امتحان ریاضی است، کاهش میدهد و فزونی اضطراب ریاضی به ویژه از بعد احساس منفی به ریاضی، پیشرفت تحصیلی در این درس را به طور منفی پیش بینی میکند. در قرن بیست و یکم آموزش ریاضیات درباره رویارویی با مسائل جهان واقعی، پروش مهارتهای تفکر خلاق و ترویج روش های مولد یادگیری می باشد(نِگی کیونگ، تی یونگ و سی هوئِه[12]،2007). ریاضیات یافتن راه حل برای مسائل(تیلا[13]، 2008) و علمی است که به مطالعه اعداد، شکل ها، اشیاء و نسبت های مورد نیاز همه علوم     می ­پردازد(آکین سولا[14]، تیلا و تیلا، 2007) و در برگیرنده تکنیک هایی برای پاسخدهی به مسائل کمی می باشد. عمق دانش ریاضیات یک فرد سطح دقت تصمیمات فرد را تعیین می کند، این بدان معناست که یک فرد زمانی می تواند بخوبی در جامعه عمل کند که دارای دانش خوبی از ریاضیات بخصوص در عصر اطلاعات باشد(تیلا، 2008). بین عملکرد ریاضی و اضطراب ریاضی ارتباط معنادار وجود دارد و اضطراب ریاضی بالا با نمره پایین در ریاضی مرتبط است(سلیمانی،1387؛به نقل ازقرقانی1390)

هر ساله تعدادی ازدانش آموزان با وجود توانایی و استعداد خوب جهت ادامه تحصیل ، دچار افت تحصیلی شده و در پاره ای موارد مجبور به ترك تحصیل می شوند عوامل متعددی در این مساله دخیل است که اضطراب امتحان یکی از آنها است . تحقیقات مختلف نشان داده است که  10تا  30درصد دانش آموزان و دانشجویان درگیر اضطراب امتحان هستند . هومن در مطالعه خود در سال 1373اظهار نمود که دانش آموزان ایرانی نسبت به دانش آموزان آمریکایی میانگین نمرات اضطراب امتحانی بالاتری دارند . از طرفی بر اساس تحقیقات ابوالقاسمی20تا 30درصد موارد افت تحصیلی مربوط به اضطراب امتحان است (به نقل از بیابانگرد1387)

در دبیرستان های  هرسین و در بین دانش آموزان سال اول دبیرستان بر اساس شواهد به نظر می رسد میزان اضطراب امتحان ریاضی بیشتر از آن چیزی است که باید باشد. و این عامل یکی از علل ترک تحصیلی در بین دانش آموزان سال اول میباشد،برای کاهش اضطراب امتحان روش های زیادی وجود داشته که آموزش موئلفه های فراشناخت یکی از این روش های نوین است، که روانشناسان آن را به کار می گیرند

1-3 – اهمیت و ضرورت
ما در دنیایی زندگی می کنیم که همواره در معرض امتحان و آزمایش هستیم و از آنجا که معمولا دوست نداریم مورد ارزیابی قرار گیریم در زمان هایی که مورد امتحان قرار می گیریم دچار اضطراب می گردیم. وجود اضطراب در این مواقع چیزی غیرعادی و دور از ذهن نیست، همیشه مقداری اضطراب وجود دارد اما آنچه که به عنوان  ناهنجاری شناخته می شود و آزار دهنده و بازدارنده است، شدت زیاد برانگیختگی یا اضطراب فوق العاده ای است که در مکان های امتحان به آزمون شوندگان دست می دهد. با این وجود یکی از رسالت های مهم معلمان، اساتید و به طور کلی ارزیابان امتحان و آزمون توجه به عامل اضطراب و اتخاذ تدابیری برای کاهش آن در بین دانش آموزان مبتلااست (افروز،1390)

با توجه به نقش اساسی و روزافزون دانش ریاضی در زندگی بشر و لزوم توجه به آموزش مفید وکارآمدتر این مفاهیم در دوره های مختلف تحصیلی، ضروری است که کیفیت و شیوه انتقال مطالب و معلومات مرتبط با این درس همچنین قوتها و ضعفهای آن مورد توجه قرار گیرد.بیش از چند دهه از زمانی که اولین بار واژه اضطراب ریاضی به فرهنگ اصطلاحات روانشناسی وارد شده است، میگذرد. در این مدت، اگر چه دیدگاه روشنتری از آن به دست آمده، اما هنوزبرای شناخت کامل این سازه و دلایل آن راه درازی در پیش است(اشکرافت و مور،2009؛ به نقل ازقرقانی1390)

درسالهای اخیر اهمیت ویژگیهای عاطفی در آموزش و یادگیری ریاضی بیش از پیش مشخص شده است. امروزه شناسایی ویژگیهای عاطفی و هیجانی و برانگیختگیهای روانی دانش آموزان مانند اضطراب در رویارویی با تکالیف ریاضی به منظور دستیابی به راهکارهای علمی و عملی کنترل آنها، امروزه از خصوصیات مورد توجه بسیاری از متخصصان روانشناسی و آموزش ریاضی و نیز روانشناسان شناختی میباشد. اضطراب ریاضی بر همه جنبههای آموزش ویادگیری ریاضی به صورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیر میگذارد(مهامد،2010 ؛به نقل ازقرقانی1390)

علل و عوامل اضطراب امتحان در دانشجویان  ,و دانش آموزان بسیار مختلف و متعدد است. اما مهمترین علل به شرح زیرمیباشد:

الف :عوامل فردی و شخصیتی دانشجو چون اضطراب عمومی، پایین بودن سطح عزت نفس، هوش، ارزیابی شناختی، عدم آمادگی، عدم توجه و تمرکز، روش های مطالعه نادرست، و انتظارات بالا ب:عوامل آموزشگاهی و اجتماعی چون انتظارات اساتید، رقابت، نظام آموزشی حاکم بر دانشگاه، نوع درس، موقعیت و مراقبان امتحان و مدرك گرایی ج: عوامل خانوادگی چون شیوه ی تربیتی والدین، انتظارات آنها، جوعاطفی حاکم بر خانواده، ویژگیهای شخصیتی والدین و طبقه اقتصادی اجتماعی.میان احساس اضطراب کلی فرد (صفت اضطراب (1 یا همان اضطراب پنهان که به استعداد بلندمدت فرد برای مضطرب شدن در بسیاری از موقعیتها اطلاق میگردد و اضطراب امتحان رابطه ی نزدیکی وجود دارد که یکی از این موقعیتها، میتواند شرایط و موقعیت امتحان و آزمون باشد، به طور کلی دانشجویانی با سطح بالای اضطراب پنهان، در شرایط آزمون دچار اضطراب امتحان بیشتری میشوند که این امر مانع کارایی آنها در حین امتحان دادن میشود(ببابانگرد 1378)

1-4-اهداف پژوهش

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                     صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

فصل اول کلیات

1-1- بیان مسئله. 21

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 22

1-3- اهداف پژوهش… 22

1-4- فرضیه های پژوهش… 23

فصل دوم تعریف اخلاق (نسبی یا مطلق)

2-1- اخلاق و موضوع آن. 25

2-2- تاریخچه علم اخلاق.. 25

2-2-1- علم اخلاق.. 30

2-3- اخلاق دینی.. 30

2-3- اخلاق از نظر یونگ… 31

2-4- فلسفۀ اخلاق.. 31

2-5- اخلاق و دین.. 31

2-5-1- سرچشمه هاى حُسنِ خُلق.. 32

2-5-2-اقوام روزگار به اخلاق زنده اند. 33

2-5-3- اهمیت اخلاق در روایات اسلامی.. 38

2-6- تعریف علم اخلاق.. 40

2-7- رابطه اخلاق و فلسفه. 42

2-8- رابطه اخلاق و عرفان. 43

2-9- رابطه «علم» و «اخلاق» 44

2-10- اخلاق و نسبیت… 47

2-10-1- اسلام نسبى بودن اخلاق را نفى مى‏کند. 48

2-11- نسبیت‌گرایی.. 51

2-11-1 مطلق گرایی.. 52

2-11-2- انواع نسبیت‌گرایی.. 53

2-11-3- مکاتب نسبی‌گرا: 55

2-11-4- نقل و نقد دلائل نسبیت اخلاقی.. 56

2-11-5- پیامدهای نسبیت گرایی.. 59

2-11-6- مطلق گرایی اخلاقی.. 61

2-11-7- مکاتب مطلق گرا 61

2-11-8- «تحلیل و بررسی مطلق گرایی» 64

2-11-9- دلائل رویکرد مردم به نسبیت گرایی.. 66

2-11-10- گرایش(حس)اخلاقی.. 68

2-11-11- آیا واقعا امام علی (ع) به نسبی بودن اخلاق معتقد بودند ؟. 73

2-12- تأثیر تربیت خانوادگی و وراثت در اخلاق.. 75

2-12-1- خوش اخلاقی از دیدگاه روایات… 77

فصل سوم اخلاق از دیدگاه حضرت علی (علیه السلام) و مولانا

3-1- معرفی نهج البلاغه. 87

3-1-1- اعتراف دانشمندان. 88

3-1-2- گردآوری سخنان علی علیه‌السلام. 90

3-1-3- تألیف نهج‌البلاغه. 91

3-1-4- شروح نهج‌البلاغه. 94

3-1-5- رابطه نهج‌البلاغه با قرآن. 96

3-1-6- عمده ترین بخشهای نهج البلاغه: 97

3-1-7- اخلاق در نهج البلاغه. 98

3-2- مولانا جلال الدین محمد بلخی.. 101

3-2-1- زندگی نامه. 101

3-2-2- مؤمنه خاتون. 102

3-2-3- شمس تبریزی.. 104

3-2-4- شیدایی مولانا 106

3-2-5- مولانا و صلاح الدین زرکوب… 107

3-2-6- مولانا و حسام الدین چلبی.. 108

3-2-7- مولانا و کانت… 108

3-2-8- درگذشت مولانا 109

3-2-9- مثنوی معنوی.. 109

3-2-10 اخلاق در نگاه مولانا 112

3-2-11- نسبیت در مثنوی.. 122

فصل چهارم بررسی تطبیقی نهج البلاغه و مثنوی

4-1- فضایل اخلاقی.. 129

4-1-1- توبه. 129

4-1-1-1-حقیقت توبه. 131

4-1-1-2- وجوب توبه. 132

4-1-1-3- عمومیت توبه. 134

4-1-1-4- تحلیل توبه. 140

4-1-2- جود. 141

4-1-2-1- سخاوت در منابع حدیث… 143

4-1-2-2- تحلیل (جود، بخشش، انفاق) 149

4-1-3- صبر و شکیبایی.. 150

4-1-3-1- صبر در احادیث اسلامی.. 154

4-1-3-2- تحلیل صبر و شکیبایی.. 161

4-1-4- قناعت… 162

4-1-4-1- تحلیل قناعت… 164

4-1-5- تواضع و فروتنی.. 165

4-1-5-1- تعریف تواضع. 169

4-1-5-2- تواضع و کرامت انسان! 170

4-1-5-3- تحلیل.. 172

4-1-6- عدل. 173

4-6-1-1- تحلیل عدل. 174

4-1-7- صدق و راستی.. 175

4-1-7-1- صدق و راستى در روایات اسلامى.. 177

4-1-7-2- تأثیر راست گویى در زندگى انسان ها 181

4-1-7-4- دروغ و آثار و عواقب آن. 184

4-1-7-5- آثار زیان بار دروغ. 186

4-1-7-6- دروغ و آثار و عواقب آن. 189

4-1-7-7- استثنائات دروغ. 192

4-1-7-3- تحلیل صدق و راستی.. 197

4-2- رذایل اخلاقی.. 200

4-2-1- ریا 200

4-2-1-1- ریا در روایات اسلامی.. 200

4-2-1-2- تحلیل ریا 204

4-2-2- عُجب و خود پسندی (تکبر): 205

4-2-2-1- تکبر در روایات اسلامی.. 209

4-2-2-2- تحلیل عُجب و خودپسندی (تکبر) 212

4-2-3- حرص و آز و طمع. 213

4-2-3-1- تعریف حرص…. 213

4-2-3-2- تحلیل حرص و از و طمع. 219

4-2-4- حسادت… 220

4-2-4-1- حسد در روایات اسلامی.. 223

4-2-5-1- تحلیل حسادت… 228

4-2-6- بخل.. 229

4-2-6-2- بخل در آینه روایات اسلامی.. 232

4-2-6-3- تحلیل بخل.. 238

4-2-7- غفلت… 240

4-2-7-1- «غفلت »در اخبار اسلامی.. 243

4-2-7-2- تحلیل غفلت… 248

4-2-8- غرور و خودبینی.. 249

4-2-8-1- تحلیل غرور وخود بینی.. 252

4-3- نتیجه گیری.. 253

منابع و مآخذ : 257

فهرست مقالات… 261

چکیده
حضرت علی (علیه السلام) پیشوای شیعیان است و نهج البلاغه گزیده­ای از حکمتها، نامه­هاو خطبه­های آن حضرت است که سید شریف رضی در قرن چهارم با ذوق ادبی خود آن را گردآوری کرد که شعرا و نویسندگان به روش­های مختلف از آن بهره می­برند.

مولانا جلاالدین محمد بلخی شاعر و عارف قرن هفتم هجری قمری است که در بین آثارش مثنوی معنوی مورد توجه بیشتری از سوی عام و خاص قرار گرفته است. زبان مولانا در مثنوی از وضوح و روش خاصی برخوردار است؛ در واقع به زبان مردم حرف زده است: مثنوی کتابی است تعلیمی، درسی در زمینه عرفان و اصول تصوف، اخلاق، معارف و …….

در این رساله به بررسی تطبیقی اخلاق از منظر مطلق یا نسبی بودن در نهج البلاغه و مثنوی پرداخته شده و هدف این پژوهش تلاش جهت نشان دادن همسو بودن امام اول شیعیان و ملای روم در دعوت از انسان­ها به سوی حقیقی جهان شمول است. درحالی که انسان از یک اراده خیر و ارزشی ذاتی و مطلق جدا افتاده و تلاش می­کند به آن اصل بازگردد. با در نظر گرفتن اغراض خود و نیازهای فردی و اجتماعی به آن گاهی نسبیت هم می­دهد. برای این منظور اخلاق و تعاریف آن از جنبه­های مختلف مورد بررسی قرار گرفته همچنین نسبیت و اطلاق آن از دیدگاه­های مختلف صاحب نظران.از رذایل خلاقی هر کدام 7 مورد از متن نهج البلاغه و شش دفتر مثنوی شواهدی آورده شده و به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته که در اکثر موارد هر دو بزرگوار در بسیاری از مضامین اخلاقی همسو بوده و در مواقعی که اغراض فرد را کنار بگذاریم انسان­ها را به سوی اراده الهی دعوت می­نمایند.

کلید واژه­ها: نهج البلاغه، مثنوی، اخلاق نسبی، اخلاق مطلق.

یافته در افراد کم توان ذهنی
دانلود متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی

گرایش : رفتار حرکتی
عنوان : تأثیر تداخل زمینه­ای فزاینده نظام­دار بر یادگیری برنامه حرکتی تعمیم یافته در افراد کم توان ذهنی
دانشگاه فردوسی مشهد
دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی
گرایش رفتار حرکتی
عنوان:
تأثیر تداخل زمینه­ای فزاینده نظام­دار بر یادگیری برنامه حرکتی تعمیم یافته در افراد کم توان ذهنی
استاد راهنما:
دکتر حمیدرضا طاهری
 

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

چکیده فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ب
اظهارنامه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ت
تقدیم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ث
قدردانی و تشکر …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
ج
فهرست مطالب ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ح
فهرست جداول ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ذ
فهرست نمودارها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ر
فصل اول: طرح تحقیق
1
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2
بیان مسأله …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
6
ضرورت و اهمیت تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………
10
اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
11
فرضیه­ های تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
12
قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
12
محدودیت­های تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
12
تعریف واژه ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
13
فصل دوم: ادبیات تحقیق
17
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
18
مبانی نظری تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
18
یادگیری حركتی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
18
نظریه های کنترل حرکتی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
19
وجوه جوهری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
20
پارامترهای برنامه حرکتی تعمیم­یافته …………………………………………………………………………………………………………………………..
20
یادگیری حرکتی از دیدگاه نظریه طرحواره ………………………………………………………………………………………………………………….
21
طرحواره یادآوری …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
22
طرحواره بازشناسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
22
سازماندهی تمرین …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
23
تغییرپذیری تمرین ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
25
تداخل زمینه­ای ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
28
فرضیه پردازش معنی­دارتر و متمایزتر …………………………………………………………………………………………………………………………..
29
فرضیه فراموشی و بازسازی مجدد ………………………………………………………………………………………………………………………………..
30
فرضیه بازداری پس­گستر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
31
عوامل مؤثر بر اثر تداخل زمینه­ای ………………………………………………………………………………………………………………………………..
33
ویژگی­های روانشناختی کودکان عقب مانده ذهنی ……………………………………………………………………………………………………..
40
نقص در رشد شناختی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
40
محدودیت­های یادگیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
41
پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
41
تحقیقات داخل کشور ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
41
تحقیقات خارج کشور ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
42
جمع­بندی تحقیقات انجام شده ……………………………………………………………………………………………………………………………………
55
فصل سوم: روش تحقیق
57
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
58
روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
58
جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
58
نمونه آماری و شیوه نمونه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………..
58
متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
59
ابزار و روش جمع­آوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………………………………………
60
روش اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
60
آزمون انتقال و یادداری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
62
امتیازدهی

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
63
روش آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
63
فصل چهارم: یافته­ های تحقیق
65
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
66
اطلاعات توصیفی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
66
آزمون فرضیه ­ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
68
فرضیه اول ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
68
فرضیه دوم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
71
فرضیه سوم …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
72
فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری
74
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
75
خلاصه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
75
یافته­ های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
76
بحث و تفسیر نتایج ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
76
مرحله یادداری ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
77
مرحله انتقال  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
79
نتیجه­گیری کلی  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
80
پیشنهادات برخاسته از تحقیق  …………………………………………………………………………………………………………………………………….
81
پیشنهادات کاربردی  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
81
پیشنهادات پژوهشی  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
81
فهرست منابع
83
منابع ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
84
چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
88
فهرست جداول

عنوان
صفحه
جدول 1-3:  مراحل اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………….
62
جدول 2-3: آزمون انتقال و یادداری …………………………………………………………………………………………………………………………….
63
جدول 1-4: توزیع سن و قد آزمودنی ها ……………………………………………………………………………………………………………………….
66
جدول 2-4: آماره های توصیفی امتیاز پاس بسکتبال  در مراحل مختلف …………………………………………………………………..
67
جدول 3-4: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه در مرحله پیش آزمون ……………………………………………………………….
68
جدول 4-4: نتایج آزمون تحلیل واریانس عاملی برای مقایسه عملکرد گروه ها در مرحله اکتساب …………………………….
69
جدول 5-4: نتایج امار توصیفی سه گروه تمرینی در طول 9 جلسه تمرین …………………………………………………………………
70
جدول6-4: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه در مرحله یادداری ………………………………………………………………………..
71
جدول 7-4: نتایج آزمون تعقیبی توکی برای مقایسه عملکرد گروه ها در مرحله یادداری ………………………………………….
71
جدول 8-4: نتایج آزمون تحلیل واریانس در مرحله انتقال …………………………………………………………………………………………..
72
جدول 9-4: نتایج آزمون تعقیبی توکی برای مقایسه عملکرد گروه ها در مرحله انتقال ……………………………………………..
73
فهرست نمودارها

 
 
نمودار 1-4: نمرات مربوط به سه گروه تمرینی در مرحله اکتساب ……………………………………………………………………………
69
نمودار 2-4: نمرات مربوط به سه گروه تمرینی  در مرحله یادداری ………………………………………………………………………….
72
نمودار  3-4: نمرات مربوط به سه گروه تمرینی  در مرحله اكتساب …………………………………………………………………………
73
چكیده:
هدف از این مطالعه تاثیر روش­های مسدود، تصادفی و فزاینده نظام­دار بر اكتساب، یادداری و انتقال برنامه حرکتی (مهارت حركتی سه نوع پاس بسکتبال ) بود. تعداد30 نفر از دانش آموزان کم ­توان ذهنی آموزش­پذیر در مدارس استثنایی شهر کرمانشاه كه نمره IQ آنها 70-50 بود و در دامنه سنی 16-13 سال قرار داشتند، در این مطالعه شركت كردند. آزمودنی­ها به طور تصادفی در سه گروه تمرینی مسدود، فزاینده نظام­دار و تصادفی   قرار گرفتند. شرکت کنندگان در این مطالعه  ابتدا با محل آزمون، نحوه پاس، طرز اجرای شرایط مورد نظر و نحوه امتیازبندی آشنا گردیدند. بعد از مرحله آشناسازی، شرکت کنندگان در پیش آزمون 12 پاس (سه نوع پاس و هر کدام چهار بار) را انجام دادند. در مرحله اکتساب شركت كنندگان با توجه به گروه تمرینی كه در آن قرار گرفته بودند، شیوه تمرینی مورد نظر را دریافت نمودند. آزمودنی­ها در گروه­های مختلف 81 كوشش انجام دادند. یک پس آزمون، مشابه پیش آزمون با 12 پرتاب توسط آزمودنی­ها انجام شد و در انتها پس از گذشت 48 ساعت از آخرین تمرین، آزمون یادداری تاخیری مشابه پس آزمون با 12 پاس انجام شد. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس  عاملی مرکب، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی  استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد در مرحله اکتساب تفاوت معنی­داری میان گروه­های تمرینی وجود نداشت. همچنین تفاضل میانگین نمرات گروه­ها در مرحله پس آزمون و  یادداری و نیز پس آزمون و انتقال (05/0P>) معنی­دار بود. نتایج كلی حاكی از برتری روش تمرینی فزاینده نظام­دار و تصادفی نسبت به روش مسدود در مراحل  یادداری و انتقال بود

مقدمه

انسان بدون توانایی حرف­زدن، نوشتن، خواندن و انجام مهارت­های پیچیده ورزشی، موجود نسبتاً ساده­ای دیده می­شود. بنابراین به دلیل اهمیتی که یادگیری در زندگی انسان دارد، محققانی که برای درک قوانین یادگیری تلاش می­ کنند با سوالات مختلفی روبرو می­شوند که با روش­های معین علمی به دنبال یافتن پاسخ به این سوالات هستند. از این­رو هدف همه این علوم، یافتن روش­های بهتری در امر یادگیری انسان می­باشد.

علم ورزش و تربیت بدنی حیطه­ای از علم است که تنها مخصوص یک قشر خاص از جامعه نمی­ شود بلکه کودکان، نوجوانان و حتی سالمندان با این حیطه از علم در ارتباط هستند. ورزش و علوم ورزشی ابعاد مختلفی دارند از جمله بعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و غیره که هر بعد ورزش اهداف خاص خود را دارد و یادگیری مهارت­های ورزشی موضوعی است که در این ابعاد مشترک است و از هر بعد که به ورزش بنگریم با یادگیری مهارت حرکتی مواجه خواهیم شد، که امروز به شکل پدیده­ای فراگیر درآمده است. این واقعیت که ما می­توانیم دانش و مهارت جدیدی بیاموزیم، علاقه دانشمندان را به شیوه ­های یادگیری و عوامل مهم در سودبردن از تجربیات دیگران و طراحی برنامه ­های آموزشی جلب کرده­است (اشمیت[1] ،1997).

سال­های زیادی است که دانشمندان و مربیان برای عوامل تعیین­کننده و اثرگذار بر اجرای مهارت­ها و حرکات ماهرانه تلاش می­ کنند. کسانی که با آموزش مهارت­های حرکتی سروکار دارند، می­دانند که یادگیری این مهارت­ها بدون تمرین امکان­پذیر نیست. ارتقاء کارایی مردم به­طور عام و دانش­ آموزان و ورزشکاران به­طور خاص در امر یادگیری مهارت­های حرکتی موردعلاقه مربیان و معلمین تربیت بدنی و علوم ورزشی می­باشد. از سوی دیگر برنامه ­های فشرده در مدارس و پی­بردن به اهمیت هر چه بیشتر مهارت­های حرکتی در زندگی روزمره و متعاقب آن محدودیت­های زمانی، دانشمندان را به شیوه ­های یادگیری و عوامل مهم در سودبردن هرچه بشتر از تمرین و طراحی برنامه ­های آموزشی جلب کرده­است(عیدی علیجانی، 1371).

دانشمندان رفتارحرکتی با احساس چنین نیازی پس از سال­ها تحقیق اقدام به ارائه نظریه­ هایی نمودند که از جمله آنها نظریه حلقه بسته و به­دنبال آن نظریه طرحواره سرآغاز تحقیقات مبنی بر نظریه یادگیری حرکتی محسوب می­شوند (آدامز[2] 1973 ، اشمیت[3] 1975 ). یکی از ویژگی­های  نظریه­ های یادگیری حرکتی، تأکید آنها بر سودمندی تغییرپذیری تمرین[4] است. تغییرپذیری در این نظریه­ها، به تنوع ویژگی­های زمینه­ای گفته می­شود که شاگرد هنگام تمرین مهارت تجربه می­ کند، برای مثال یکی از پیش­بینی­های کلیدی در نظریه طرحواره این است که اجرای موفقیت­آمیز یک مهارت، به مقدار تغییرپذیری تمرین بستگی دارد (اشمیت، 1975).

از آنجایی­که شاگرد هنگام تمرین نیازمند است که تغییرات را در ویژگی­های تنظیمی و غیرتنظیمی تجربه کند (جنتایل [5] 1972،1978)، یکی از عوامل تاثیرگذار بر یادگیری، مقدار تغییرپذیری در توالی تمرین است. از جهتی، این موضوع روشن است که بیشتر تحقیقات مربوط به تغییرپذیری تمرین به­منظور ارزیابی پیش­بینی­های معین نظریه طرحواره انجام شده­اند(اشمیت، 1975).

یکی از راه­های برنامه ­ریزی تمرین متغیر، به­کار بردن پدیده­ای به­نام اثر تداخل زمینه­ای به­عنوان تداخل در عملکرد و یادگیری تعریف می­شود که از تمرین­کردن یک تکلیف در زمینه تکالیف دیگر به وجود می­آید(اشمیت و لی[6] 2005).

این مقدار از تداخل زمینه­ای روی یک پیوستار قرار دارد که در آن از تمرین مسدود به­عنوان تداخل کم و از تمرین تصادفی به­عنوان تداخل زیاد یاد شده­است (مگیل[7] 2007). در تمرین تصادفی ما با تداخل زیادی مواجه خواهیم شد که این تداخل بالا به اجرای ضعیف در مرحله اکتساب و اجرای قوی در مرحله یادداری و انتقال منجر خواهد شد، در­حالی­که در تمرین مسدود اجرای خوب در مرحله اکتساب و اجرای ضعیف در مرحله یادداری و انتقال خواهیم داشت (اشمیت[8]، 2005).

به­منظور تفسیر اثر تداخل زمینه­ای فرضیه­ های مختلفی ارائه شده­است که از مهم­ترین آنها می­توان به فرضیه بسط[9]، بازسازی طرح عمل[10] و تداخل پس­گستر[11] اشاره کرد. طبق فرضیه بسط تداخل ایجاد شده در اثر تمرین تصادفی منجر به غنی­تر شدن بازنمایی می­شود، درحالی­که در شرایط مسدود رمزگذاری ضعیف­تر می­شود( لی[12]، 2005 ).

فرضیه بازسازی طرح عمل عبارت است از طراحی عمل یک تکلیف خاص از طریق تلاش­های مداخله­گر که در طی برنامه تمرین تصادفی فراموش می­شود و فرد مجبور است بازسازی مبسوط­تری برای ایجاد طرح عمل به منظور اجراهای بعدی بکار گیرد، ولی در برنامه ­های مسدود این تکالیف فراموش نمی­شوند (لی، 2005 ).