واجدین شرایط آن با رعایت کلیه شرایط و ضوابط قراردهد تا به امر کشاورزی بپردازند. طبق تبصره این ماده نیز اگر اراضی کمتر از پنج سال و بیش از سه سال معطل مانده باشد تا دو برابر عرف محل زمین در اختیار صاحب آن قرار می گیرد و مابقی با رعایت اولویت های ذکر شده در مواد بعدی به واجدین شرایط واگذار می شود. در آئین نامه موصوف نیز ابقاء حقوق زارعانه را مستلزم استمرار آبادانی و معطل نماندن زمین دانسته است طبق ماده 5 آیین نامه، اراضی دایر بزرگ به دوصورت به ملکیت صاحبان آنها در می آید.

الف) تصرف اراضی از راه مشروع و صحیح؛ یعنی چنانچه متصرف شخصاً به امر کشاورزی اشتغال داشته که با رعایت شرایط اقلیمی محل فقط تا حد سه برابر عرف محل زمین در اختیار او می ماند.

ب) تصرف اراضی از راه های غیر مشروع :از جمله آنچه می تواند در ارتباط با حقوق زارعین باشد، تصرفات غاصبانه توسط اشخاص متعدی و ایادی رژیم گذشته و خارج کردن زمین از تحت مالکیت رعایا با توسل به زور اداری و غیر اداری است. در تبصره 1 ماده فوق آمده است که تحقیق و تشخیص موارد فوق از وظایف هیأت 7 نفره است و در موارد اعمال ولایت صرفاً نظر نماینده حاکم شرع معتبر است.

براساس ماده 6 بهای نسق اراضی دایر با رعایت موازین این قانون و پس از کسر بدهی های قانونی و

شرعی براساس ماده 28 این آئین نامه پرداخت خواهد شد. طبق تبصره 1 این ماده چنانچه افراد خانوار بیش از 5 نفر باشند برای بقیه حداکثر نصف واحد عرف محل منظور میگردد و زمین به رئیس خانواده واگذار می شود در تبصره 2 نیز آمده است اشخاصی که دارای سن بیش از 18 سال و یا متأهل باشند مستقلا یک سهم دریافت خواهند داشت به شرط اشتغال به کشاورزی. در این ماده همچنین موارد زیر نیز مورد اشاره قرارگرفته است:

– زمینهای واگذاری را نمی توان منتقل کرد و در صورت اعراض زمین مسترد می شود

– اراضی واگذارشده قابل فروش نمی باشد و گیرندگان زمین باید حدود اراضی را حفظ و به اراضی دیگران تجاوز ننمایند.

– اراضی واگذارشده به متقاضیان نباید بدون عذر موجه معطل بماند.

– گیرندگان زمین متعهد به اجرای برنامه کشت اعلام شده از طرف وزارت کشاورزی می باشند.

در ماده 23 اولویت های واگذاری زمین در چهار دسته کلی آورده شده که زارعین در رأس این اولویت دهی قرار دارند. این چهار دسته عبارتند از:

کلیه زارعینی که در محل سا کن هستند و بدون زمین اند و یا کمتر از عرف محل زمین دارند با رعایت موارد زیر، زمین به آنها واگذار می گردد که دو مورد از آن، از مصادیق حق زارعانه میباشد:
الف) زارعینی که بیش از سه سال است که در اراضی مورد نظر به کار اشتغال دارند.