2-6 مکانیزم مدیریت کیفیت
جهان در حال تغییر است و همین تغییر موجب عطف توجه از کمیت به سوی کیفیت شده است. همین تجدید نظر بر مقوله کیفیت روندی را به وجود آورده که پایه اولیه مدیریت کیفیت ( QM) نامیده می شود. این پایه توسط ادوارد دمینگ پس از جنگ جهانی دوم در ژاپن پی ریزی شد. ادوارد دمینگ دانشمندی آمریکایی بود ولی اصول مدیریت کیفیت را ابتدا در ژاپن پی ریزی نمود. اولین قدمها برای اجرای مدیریت کیفیت، بر اساس فنون آماری کنترل کیفیت قرار داشت که با بازبینی فرآیندها و بهره گیری از داده های کنترل شده برای یک فعالیت به دست آمد. ژاپنی ها به سرعت این فنون را فرا گرفتند و توانایی آن را داشتند که از این فنون در فرایندهای بهبود مستمر برای افزایش کیفیت و کارایی بهره گیرند و به این ترتیب به یکی از قدرتهای اقتصادی دنیا بدل شدند.
دمینگ بر این باور بود که بهبود مستمر کیفیت سبب کاهش هزینه ها می شود که منجر به بهبود کارایی یا تسخیر بازار و ماندگار شدن در کسب و کار می شود. همین تفکر دمینگ موجب گرایش دیگر کشورها نیز به امر بهبود کیفیت شد. دمینگ فلسفه خود را به رهبران مؤسسات مختلف ژاپنی تعلیم داد و بزرگترین جایزه کیفیت ژاپن را به نام خود نام گذاری کرد (جمشیدی، ۱۳۷۹ ).

 
 
2-6-1 اصول مدیریت کیفیت
برای مدیریت کیفیت اصولی هشتگانه مشخص شده است که می تواند توسط مدیریت رده بالا به منظور راهبری سازمان به سوی عملکرد بهتر مورد استفاده قرار بگیرد که این اصول به طور خلاصه به شرح ذیل می باشند.
- مشتری محوری: سازمانها به مشتریان خود وابسته اند و بایستی نیازهای حال و آینده مشتریان را درک نمایند، خواسته های آنان را برآورده سازند و در جهت فرا رفتن از انتظارات مشتریان تلاش کنند.
- رهبری: رهبران، وحدت مقصد ( هدف ) و جهت گیری سازمان را ایجاد می کنند. رهبران بایستی محیط درون سازمان را به نحوی آماده کرده و برقرار نگه دارند تا افراد بتوانند در دستیابی به اهداف سازمان بطور کامل مشارکت نمایند.
- مشارکت کارکنان: افراد در هر سطح و پست سازمانی که باشند جوهره سازمان هستند و مشارکت کامل آنان موجب می شود تا تمامی توانائیهای آنان در جهت منافع سازمان مورد استفاده قرار بگیرد.
- فرآیندگرایی: نتیجه مطلوب زمانی به صورت کاراتر حاصل می شود که فعالیتها و منابع مرتبط به آنها به صورت یک فرایند، مدیریت شوند.
- رویکرد سیستمی در مدیریت: شناسایی و مدیریت فرآیندهای مرتبط به هم به عنوان یک سیستم به اثربخشی و کارایی سازمان در دستیابی به اهداف آن سازمان کمک می کند.
نگرش فرآیندگرا و سیستمی، این امکان را به وجود می آورد که با شناخت ورودیها و خروجی های هر فرایند، جایگاه هر فرایند در شبکه فرآیندها و اثر متقابل هر عنصر یا عوامل بر سایر عوامل و استفاده از بازخورد در قالب ممیزیهای داخلی ( خود ارزیابیها و اندازه گیریها )، امکان ارتقای کارائی و اثربخشی سازمان فراهم گردد.
- بهبود مداوم: در عملکرد کلی سازمان، بهبود مداوم باید یک هدف دائمی برای سازمان باشد و همیشه بهبود مستمر را در نظر داشته باشد. سازمان باید به طور مداوم اثربخشی نظام مدیریت کیفیت را با در نظر گرفتن خط مشی و اهداف کیفیت، نتایج ممیزیها و تجزیه و تحلیل داده ها، اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه و بازنگری مدیریت، به طور مستمر بهبود بخشد.
- رویکرد واقع بینانه در تصمیم گیری: در این رویکرد، تصمیمات مؤثر باید مبتنی بر تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات باشد.
- رابطه سود بخش متقابل با تأمین کننده ها: هر سازمان و تأمین کنندگان آن به یکدیگر وابسته هستند و روابط سود بخش متقابل بین آنها موجب افزایش توانایی هر دو در ایجاد ارزش می گردد.
این هشت اصل مدیریت کیفیت مبنائی برای استانداردهای سیستم مدیریت کیفیت می باشند و برای اجرای مدیریت کیفیت لازم است که به این اصول توجه شود (نعمتی، 1384).

2-6-2 نتایج تحقیقات مدیریت کیفیت