از مقوله اشتباهات تصادفی است (دانایی فرد و همکاران، 1383). نمونهگیری احتمالی دارای چهار نوع عمده است (خاکی, 1389).
نمونهگیری تصادفی ساده
نمونهگیری منظم
نمونهگیری لایهای (قشری)
نمونهگیری خوشه ای چندمرحلهای
نمونه‌گیری غیراحتمالی: در این روش به جای تکیه بر عامل شانس، نمونه به مدد قضاوت انسانی انتخاب می‌شود. قضاوتی که خود تحت تأثیر معجونی از اصلاحات و علایق شکل می‌گیرد بنابراین شانس وارد شدن، هر یک از واحدهای جمعیت در نمونه، نامعین و نامعلوم است، اشتباهات برآورد در نمونه‌های غیر احتمالی اغلب غیرتصادفی و غیر قابل اندازه‌گیری است (دانایی فرد و همکاران، 1383). انواع نمونه‌گیری غیراحتمالی عبارتند از:
نمونه‌های دسترسی پذیر
نمونه‌گیری گلوله برفی
نمونه‌گیری شکار، شکار مجدد
نمونه‌گیری هدفمند با قضاوتهای تعمدی
نمونه‌گیری سهمیه‌ای
روش نمونهگیری تحقیق
با توجه به وسعت و تنوع و تعدد صفات و ویژگیهای ساختاری جامعه آماری تحقیق و همچنین پراکندگی جغرافیایی واحدهای این جامعه در سطح کشور، عملیترین و در عین حال مطلوبترین راهحل گزینش و اجرای نمونهگیری خوشه ای مرحلهای در این پژوهش است. در این روش به دست آوردن یک نمونۀ نهایی، مستلزم چندین مرحله نمونهگیری است (خاکی, 1390) به عبارت دیگر یعنی انتخاب نمونه از نمونه دیگر.
برای اجرای نمونهگیری مرحله، ابتدا سازمانهای صنایع راهبردی موردنظر بر اساس نوع فعالیت به چند دسته تقسیم شدند. این دسته ها عبارت بودند از 1) سازمانهای صنعتی (شش سازمان) ، 2) سازمانهای تحقیقاتی (دو سازمان) 3) سازمان آموزشی (یک سازمان) 4) سازمانهای خدماتی (دو سازمان) 5) سازمانهای بازرگانی (یک سازمان) و 6) اقتصادی (یک سازمان). با توجه به موضوع تحقیق که ارزشگذاری دانش فنی بود از میان این دسته ها، دستۀ سازمانهای صنعتی به عنوان نمونۀ ملاک انتخاب گردید. سپس در مرحله دوم از میان سازمانهای صنعتی تعداد دو سازمان انتخاب شدند. در مرحلۀ بعد واحدهای سازمانی این دو سازمان مادر شناسایی گردید. سپس با بررسی این واحدها و یکسانسازی عناوین آنها بر اساس ماهیت فعالیتشان، تعداد هشت واحد فهرست گردید. سپس از میان این واحدها، بر اساس انطباق مأموریتی واحدهای پژوهش و فناوری با موضوع پژوهش، این واحدها انتخاب شده و نمونه نهایی از میان متخصصان این دو واحد به صورت نمونهگیری تصادفی انجام گردید ( ‏3-6-1‏شکل (3-1) ).
خوشه سازمانهای صنعتی
انتخاب سازمان صنعتی 1 و3
انتخاب واحد پژوهش

 
 
انتخاب واحد پژوهش
نمونه آماری شامل کارکنان واحد پژوهش و فناوری سازمان 1 و 3
فهرست واحدهای سازمانهای صنعتی 1 (سازمان مادر)

فهرست واحدهای سازمانهای صنعتی 3 (سازمان مادر)
انتخاب خوشه صنعتی
جامعه آماری
الگوریتم نمونهگیری پژوهش
تعیین حجم نمونه
هنگامی که در تحقیقی لازم شود محقق از اطلاعات و داده های آماری نمونه استفاده کند، اولین مسالهای که باید روشن شود، تعداد اعضای نمونه است. حجم نمونه، به تعداد واحدهای آماری یا اعضای جامعه که در نمونه موردنظر قرار میگیرند اطلاق میشود که به آن اندازه نمونه نیز گفته میشود (عزتی, 1389). در این تحقیق با توجه به بکارگیری روش نمونهگیری مرحلهای، در مرحلۀ آخر پس از تعیین واحدهای مورد مطالعه به عنوان جامعۀ آماری و با توجه به محدود بودن حجم آن، حجم نمونه به منظور اجرای نمونهگیری مطابق فرمول زیر محاسبه گردید.

50 =

ابزار جمع آوری اطلاعات
به طور کلی فرضیه های تحقیق، به عنوان گمانها، حدسها، راهحلها و پاسخهای احتمالی پیرامون مساله تحقیق مطرح میگردند. پژوهشگر باید با ابزراهایی داده های لازم را از جامعه (نمونه) آماری جمعآوری نماید و با تحلیل، پردازش و تبدیل آنها به اطلاعات، به آزمون فرضیه ها بپردازد. برای جمعآوری داده ها به ابزارهای گوناگونی نیاز است. نوع این ابزارها تابع عوامل گوناگونی از جمله ماهیت و روش تحقیق است (خاکی, 1390). به طور معمول، چهار ابزار عمده برای جمعآوری داده ها وجود دارند. این ابزارها عبارتند از:
بررسی مدارک و اسناد
به طور کلی هر وسیلهای را که بتوانیم با شیوه های علمی از روی آن اطلاعات یا داده های آماری مورد نیاز تحقیق را کسب، استخراج و جمعآوری کنیم، سند نامیده میشود. در تحقیق سند وسیلهای است که به عنوان منابع حاوی اطلاعات مورد نیاز بکار گرفته میشود (عزتی, 1389).
مشاهده
عبارت است از شناسایی، نامگذاری، مقایسه، توصیف و ثبت آنچه روی میدهد مشاهده میگویند (خاکی, 1390).
مصاحبه
شیوهای است که در آن فرد پژوهشگر با آزمودنی تماس مستقیم برقرار میکند و از این طریق به ارزیابی عمیق ادراکها، نگرشها، علایق او میپردازد (خاکی, 1390).
پرسشنامه
پرسشنامه یکی از ابزارهای رایج و روش مستقیم برای کسب داده های تحقیق است. پرسشنامه مجموعهای از سوالها است که پاسخ دهنده با ملاحظه آن پاسخ لازم را ارائه میدهد. این پاسخ، داده مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل میدهد (نادری و نراقی, 1385).