بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………… 2

اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3

پیشینه‌ی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

ساختار تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

فصل نخست (تحلیل مفاهیم و کلیات)

1-1- مفهوم دیه………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-1-1- معنای لغوی دیه……………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-1-2- معنای اصطلاحی دیه………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-1-3- مفاهیم مرتبط با دیه……………………………………………………………………………………………………………….. 15

1-1-3-1- مفهوم ارش………………………………………………………………………………………………………………….. 15

1-1-3-1-1- معنای لغوی ارش……………………………………………………………………………………………………………… 15

1-1-3-1-2- معنای اصطلاحی ارش………………………………………………………………………………………………………. 16

1-1-3-2- مفهوم حکومت…………………………………………………………………………………………………………….. 19

1-1-3-2-1- معنای لغوی حکومت…………………………………………………………………………………………………… 20

1-1-3-2-2- معنای اصطلاحی حکومت…………………………………………………………………………………… 20

1-1-3-2-3- روش محاسبه حکومت…………………………………………………………………………………………………. 21

1-1-3-2-4- شرایط وجوب حکومت……………………………………………………………………………………………….. 24

1-2- مشروعیت دیه و حکمت تشریع آن………………………………………………………………………………………………… 25

1-2-1- مشروعیت دیه………………………………………………………………………………………………………………………. 25

1-2-2- حکمت تشریع دیه………………………………………………………………………………………………………………… 29

1-3- پیشینه­ی تاریخی دیه………………………………………………………………………………………………………………………. 29

1-3-1- دیه در میان ملل مختلف………………………………………………………………………………………………………… 30

1-3-2- دیه در شریعت‌های الهی………………………………………………………………………………………………………… 33

1-3-3- دیه در اسلام…………………………………………………………………………………………………………………………. 34

1-4- مفهوم عضو داخلی…………………………………………………………………………………………………………………………. 34

1-4-1- مفهوم عضو…………………………………………………………………………………………………………………………… 36

1-4-1-1- معنای لغوی عضو…………………………………………………………………………………………………………………. 36

1-4-1-2- معنای اصطلاحی عضو………………………………………………………………………………………………………….. 37

1-4-2- مفهوم جوف و جائفه…………………………………………………………………………………………………………….. 37

1-4-2-1- معنای لغوی جوف و جائفه……………………………………………………………………………………………………. 38

1-4-2-2- معنای اصطلاحی جوف و جائفه…………………………………………………………………………………… 40

1-4-3- تعریف عضو داخلی………………………………………………………………………………………………………………. 43

فصل دوم (اسباب و علل وجوب دیه، ارش مقدر و حکومت)

2-1- اسباب وجوب دیه، ارش مقدر و حکومت (نفس – کمتر از نفس)……………………………………………………. 46

2-1-1- قتل……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

2-1-2- جنایت بر کمتر از نفس………………………………………………………………………………………………………….. 48

2-1-2-1- از بین بردن عین عضو……………………………………………………………………………………………………….. 49

2-1-2-2- از بین بردن منفعت عضو………………………………………………………………………………………………………. 63

2-1-2-3- شجاج………………………………………………………………………………………………………………………………. 71

2-1-2-4- جراح…………………………………………………………………………………………………………………………… 73

2-1-2-5- آنچه که جزو چهار قسم سابق به حساب نمی‌آید…………………………………………………………… 74

2-2- علت وجوب دیه، ارش مقدر و حکومت در جنایت بر کمتر از نفس………………………………………………… 75

2-2-1- علت وجوب دیه‌ی مقدر (دیه‌ی کامل و ارش مقدر)………………………………………………………………. 75

2-2-1-1- مذاهب اربعه………………………………………………………………………………………………………………… 75

2-2-1-2- امامیه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

2-2-2- علت وجوب دیه‌ی غیر مقدر (حکومت)……………………………………………………………………………….. 89

2-2-2-1- مذاهب اربعه………………………………………………………………………………………………………………… 89

2-2-2-2- امامیه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90

فصل سوم (دیدگاه فقهاءو دلایل آن‌ها درباره‌ دیه‌ی ‌اعضای داخلی و رویه‌ی حقوقی موجود در کشورهای اسلامی)

3-1- دیدگاه مذاهب اربعه و سبب اختلاف آن‌ها……………………………………………………………………………………… 92

3-1-1- دیدگاه مذاهب اربعه……………………………………………………………………………………………………………… 92

3-1-2- اسباب اختلاف………………………………………………………………………………………………………………………. 93

3-1-2-1- قیاس در مقدّرات شرعی………………………………………………………………………………………………………. 94

3-1-2-1-1- معنای مقدّر…………………………………………………………………………………………………………………….. 94

3-1-2-1-2- معنای قیاس…………………………………………………………………………………………………………………… 94

3-1-2-1-3- حکم قیاس در مقدّرات شرعی……………………………………………………………………………… 95

3-1-2-1-3-1- مناقشه دلایل مانعین جریان قیاس در مقدرات………………………………………………………………… 97

3-1-2-2- دیه‌ی اعضایی که سالم بودن آن‌ها معلوم نیست و مشکوک است………………………………….. 99

3-2- دیدگاه امامیه و سبب اختلاف………………………………………………………………………………………………………. 100

3-2-1- دیدگاه امامیه………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

3-2-2- سبب اختلاف………………………………………………………………………………………………………………………… 100

3-2-3- اقوال امامیه و دلایل آن‌ها…………………………………………………………………………………………………….. 101