مسئولیت حمایت، هنجاری در حال شکل­ گیری در عرصه حقوق و روابط بین­الملل است که این هدف بزرگ را در ذهن خود می پروراند که در آینده هیچ­گاه اقدام برای حمایت از حقوق انسانی در برابر نقض­های گسترده، ناکام نماند. به همین منظور، اقدام به ایجاد مسئولیت­ها و تعهداتی برعهده کشور­ها و جامعه بین ­المللی می­ کند؛ بدین معنا که مسئولیت اولیه برای حمایت از مردم یک کشور در برابر شرارت­های گسترده و بی ­پایان علیه حقوق بشری بر عهده همان کشور خواهد بود و در صورتی که آن کشور نخواهد یا نتواند به مسئولیتش در حمایت از مردمش عمل نماید و در انجام مسئولیتش در توقف یا دفع آسیب­های غیرقابل جبران و وسیع علیه حقوق بشری شدیداً ناکام ماند یا اینکه خود موجب ایجاد چنین شرارت­ها و آسیب­هایی باشد، جامعه بین المللی مسئول است تا مداخله نماید و از حقوق بنیادین انسانها در درون کشورها، حمایت نماید. مسئولیت حمایت از به هم پیوستن، سه مسئولیت پیشگیری، واکنش و بازسازی، قوام یافته است. در این نظریه، اقدامات نظامی، تنها در مواقع استثنایی و به عنوان آخرین راه حل برای نجات جان و زندگی انسان­ها، ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. نهاد­های بین­الملی، از جمله ملل متحد، در پی اجرایی ساختن هر چه سریع­تر مسئولیت حمایت هستند؛ اما با وجود توانمندی­های مناسب منظقه­ای و بین­المللی، هنوز سازوکار مشخصی برای اجرایی ساختن این نظریه وجود ندارد.

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                          صفحه

 

پیشگفتار                                                                                               1

مقدمه                                                                                                  2

 

بخش نخست: مسئولیت حمایت؛ از یک ایده تا یک هنجار بین­المللی                    6

   فصل نخست: طرح ایده مسئولیت حمایت                                                     7

      گفتار نخست: معنا و مفهوم نظریه مسئولیت حمایت                                                       8

مبحث نخست: چگونگی خلق اصطلاح”مسئولیت حمایت”                                             9

بند نخست: اقدامات اولیه زمینه­ساز ظهور نظریه مسئولیت حمایت                                  9

بند دوم: تلاش­های کوفی عنان برای زمینه­سازی طرح ایده مسئولیت حمایت                     11

بند سوم: کمیسیون بین ­المللی مداخله و حاکمیت کشورها                                             14

مبحث دوم: نظریه های زمینه ساز ظهور نظریه مسئولیت حمایت                                        17

بند نخست: نظریه «وظیفه دخالت»                                                                          18

بند دوم: نظریه «جامعه بین­المللی»                                                                           19

بند سوم: نظریه «امنیت انسانی»                                                                               21

بند چهارم: نظریه «حاکمیت فردی»                                                              22

بند پنجم: نظریه «حاکمیت به مثابه مسئولیت»                                                            23

مبحث سوم: تعریف و اصول نخستین نظریه مسئولیت حمایت                                            25

مبحث چهارم: تشریح برخی الفاظ کلیدی تعریف نظریه مسئولیت حمایت                             30

بند نخست: مقصود از “هنجار بین­المللی­ای در حال شکل­گیری” در تعریف نظریه

مسئولیت حمایت                                                                                                  31

بند دوم: معنای اصطلاح مسئولیت در نظریه مسئولیت حمایت                                         33

بند سوم: معنای اصطلاح دولت­های ناتوان یا در حال ناتوان شدن                          36

بند چهارم: رابطه شدت بحران و استناد به مسئولیت حمایت                                            38

   گفتار دوم: اقدامات سایر نهادهای بین ­المللی در مفهوم سازی مسئولیت حمایت                     41

مبحث نخست: اقدامات نهادهای بین ­المللی پس از گزارش کمیسیون تا سند نهایی

        نشست سران کشورها                                                                                           42

بند نخست: گزارش هیأت عالی رتبه                                                             42

بند دوم: گزارش دبیرکل در پاسخ به گزارش هیأت عالی رتبه                                           46

بند سوم: سند نهایی نشست سران در سال 2005                                                            48

مبحث دوم: اقدامات نهادهای بین ­المللی پس از انتشار سند نهایی نشست سران جهان                  52

بند نخست: اقدامات شورای امنیت در نهادینه­سازی مفهوم مسئولیت حمایت                       52

بند دوم: گزارش دبیرکل ملل متحد در اجرای مسئولیت حمایت در سال 2009                     54

بند سوم: اقدامات مجمع عمومی در زمینه مسئولیت حمایت در سال 2009              59

   فصل دوم: جایگاه نظریه مسئولیت حمایت در حقوق بین­الملل کنونی                     62

      گفتار نخست: نسبت نظریه مسئولیت حمایت با مداخلات بشردوستانه                              62

مبحث نخست: مفهوم و جایگاه اصل مداخلات بشردوستانه در حقوق بین­الملل                     63

بند نخست: مفاهیم سنتی مداخلات بشردوستانه                                                            64

بند دوم: مفاهیم معاصر مداخله بشردوستانه                                                                  66

مبحث دوم: نظریه مسئولیت حمایت؛ جایگزینی برای اصل مداخلات بشردوستانه                   71

گفتار دوم: اصول بنیادین منشور ملل متحد و نظریه مسئولیت حمایت                                 74

         مبحث نخست: تقابل اصل حاکمیت کشورها و نظریه مسئولیت حمایت                             74

       مبحث دوم: تقابل اصل عدم مداخله در امور داخلی کشورها و نظریه مسئولیت حمایت           80

بند نخست: اصل عدم مداخله در حقوق بین­الملل                                                        81

 

بند دوم: تقدم حقوق بنیادین بشری بر اصل عدم مداخله                                                85

مبحث سوم: تقابل اصل منع توسل به زور در روابط بین ­المللی و نظریه مسئولیت حمایت          86

 جمع بندی بخش اول                                                                                                  91

 

بخش دوم: مسئولیت حمایت؛ از یک نظریه تا اصلی اجرایی                               93

   فصل نخست: تعهدات اجرایی نظریه مسئولیت حمایت                                      94

      گفتار نخست:تعهد به پیشگیری و بازسازی در بحران­های شدید انسانی                            95

مبحث نخست: اجرای مسئولیت پیشگیری در نظریه مسئولیت حمایت                                 95

بند نخست: تحلیل وضعیت­های بحران­آفرین                                                              100

بند دوم: ضرورت تأسیس نهاد هشدار به­هنگام و اولیه                                                   103

بند سوم: اقدامات پیشگیرانه ساختاری                                                                       106

بند چهارم: اقدامات پیشگیرانه مستقیم                                                                        110

مبحث دوم: اجرای مسئولیت بازسازی در نظریه مسئولیت حمایت                                      113

بند نخست: بازیابی نظام امنیتی و سیاسی                                                                    115

بند دوم: بازیابی نظام قضایی                                                                                    117

بند سوم: بازیابی اقتصادی و اجتماعی                                                                        119

    گفتار دوم: تعهد به واکنش در بحران­های شدید انسانی                                                     120

         مبحث نخست: واکنش­های قهری غیرنظامی مسئولیت حمایت                                         120

بند نخست: واکنش­های سیاسی، دیپلماتیک                                                                121

بند دوم: واکنش­های اقتصادی                                                                                 123

بند سوم: واکنش­های ­امنیتی                                                                                    125

        مبحث دوم: واکنش­های قهری نظامی مسئولیت حمایت                                                   127

بند نخست: مشروعیت سازی برای واکنش نظامی                                                         128

بند دوم: مقام صلاحیتدار در تجویز واکنش نظامی                                                         131

بند سوم: تقابل مشروعیت و قانونی بودن در واکنش­های نظامی                                        133

فصل دوم: شناخت محدودیت­های اجرایی نظریه مسئولیت حمایت و نقش و

توانمندی نهادهای بین ­المللی در مرتفع نمودن آنها                                               135

   گفتار نخست: چالش­های پیش روی اجرای نظریه مسئولیت حمایت                                     136     

         مبحث نخست: انتقادات نحوه اجرایی شدن مسئولیت حمایت                                          136

بند نخست: چالش­ بر سر سازماندهی اجرایی نظریه مسئولیت حمایت                               136

بند دوم: چالش­های حقوقی مانع اجرای نظریه مسئولیت حمایت                         140

        مبحث دوم: چگونگی ارتقای وضع کنونی نظریه مسئولیت حمایت                                    142     

بند نخست: یجاد سازوکارهای اجرایی برای مسئولیت حمایت در سطوح بین ­المللی 142

بند دوم: ایجاد سازوکارهای اجرایی برای مسئولیت حمایت در سطوح داخلی کشورها          144

  گفتار دوم: توانمندی­های نهادهای بین ­المللی در اقدام برای مسئولیت حمایت                         146     

مبحث نخست: نقش ملل متحد و کشور­های عضو آن                                                       147

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...